Wyraźne widzenie i zdrowy narząd wzroku powinny być priorytetem w zakresie zdrowia oczu każdego z nas. Niestety u wielu osób występują różnego rodzaju choroby wrodzone oraz nabyte, a także wady wzroku. Niektóre przypadłości pojawiają się również na skutek starzenia i zużycia pewnych struktur w naszym organizmie. Takim przypadkiem jest właśnie starczowzroczność, określana jako prezbiopia lub presbiopia. Co warto wiedzieć o tej przypadłości i w jaki sposób można dokonać korekcji wzroku w przypadku prezbiopii, aby odzyskać dobre widzenie?
Czym jest prezbiopia?
Prezbiopia to inaczej starczowzroczność. Przypadłość jest związana ze stopniową utratą zdolności skupiania wzroku na różnych obiektach znajdujących się w pobliżu. Na skutek tego niemożliwe staje się ostre widzenie z bliska. Dzieje się tak w wyniku utraty naturalnej elastyczności soczewki wewnątrzgałkowej, co następuje stopniowo wraz z wiekiem. Struktura ulega z biegiem lat osłabieniu oraz zużyciu, w efekcie czego przy widzeniu w bliży ostrość nie jest już tak idealna, jak dawniej.
Starczowzroczność może pojawiać się już po przekroczeniu 40. roku życia. W tym okresie zaczynają tracić elastyczność mięśnie okalające oko, które są odpowiedzialne m.in. za akomodację oka. Sama soczewka natomiast staje się też znacznie twardsza i sztywniejsza. Naturalnej soczewce coraz trudniej zmieniać swój kształt, co powoduje, że widziany obraz z dużej odległości, a następnie z małej nie jest już tak samo wyraźny.
W przypadku zauważenia problemów z przeczytaniem tekstu z powodu zlewania się liter, które stają się wyraźnie czytelniejsze wraz z oddalaniem od oczu, należy skonsultować się ze specjalistą, takim jak okulista lub optometrysta. Wykona on szczegółowe badanie, zdiagnozuje problem i zastosuje właściwą korekcję wzroku.
Objawy starczowzroczności
Stopniowa utrata zdolności akomodacyjnych oka i osłabienie zdolności do zmiany kształtu soczewki oka dają charakterystyczne objawy. Typowe symptomy starczowzroczności to m.in.:
- trudność w utrzymaniu ostrości wzroku podczas czytania czy korzystania z telefonu z bliskiej odległości,
- rozmazany obraz,
- problem z rozczytaniem drobnego druku,
- konieczność lepszego oświetlenia podczas wykonywania czynności wymagających widzenia przedmiotów znajdujących się blisko,
- diplopia (podwójne widzenie),
- ból i zmęczenie oczu,
- ból głowy o większym nasileniu po czytaniu,
- ból karku.
Niekiedy starczowzroczność bywa potocznie określana jako choroba ,,długiej ręki”. To sformułowanie jest związane z charakterystycznym ruchem oddalania od siebie książek, gazet czy telefonu w celu wyostrzenia i odczytania treści.
Prezbiopia występuje u osób, które mają już problemy z narządem wzroku o innym charakterze, ale też Pacjentów, którzy dotąd nigdy nie chorowali na żadne przypadłości natury okulistycznej.
Czy prezbiopia jest wadą wzroku?
Chociaż prezbiopia powoduje problemy z ostrością widzenia, a korekcja tej przypadłości wiąże się ze stosowaniem okularów, soczewek kontaktowych lub wykonaniem zabiegu specjalistycznego, nie jest to wada wzroku, taka jak krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm. Jednak niewykluczone, że prezbiopia może występować jednocześnie wraz z nadwzrocznością czy takim schorzeniem, jak np. zaćma.
Starczowzroczność to naturalny proces, który powoduje pogorszenie wzroku z przyczyn związanych ze stopniowym zużywaniem się poszczególnych struktur, co wpływa na zmniejszenie komfortu widzenia z różnych odległości. Istnieją jednak różne sposoby na poradzenie sobie z tym problemem.
Okulary czy soczewki kontaktowe? Jak korygować prezbiopię?
Najczęściej stosowaną metodą korygowania starczowzroczności są okulary progresywne stosowane jednocześnie do bliży i odległości pośrednich. Zastosowanie odpowiednich soczewek okularowych musi być poprzedzone wizytą u okulisty i przeprowadzeniem zarówno badania powierzchni oka, jak i innymi działaniami specjalistycznymi. Często u osób z prezbiopią można też zastosować okulary do czytania lub model wyposażony w soczewki dwuogniskowe.
W korygowaniu starczowzroczności można stosować również soczewki kontaktowe. To specjalne soczewki wieloogniskowe skonstruowane w sposób, dzięki któremu zapewniają Pacjentowi widzenie w różnych obszarach ostrości. Nosząc multifokalne soczewki kontaktowe z tworzywa silikonowo-hydrożelowego, można prawidłowo widzieć zarówno z bliska, jak i daleka.
Laserowa korekcja starczowzroczności i metody chirurgiczne – na czym to polega?
Okulary z soczewkami progresywnymi i szkła kontaktowe to niejedyne rozwiązanie w przypadku prezbiopii. Coraz popularniejsze jest również leczenie starczowzroczności z wykorzystaniem nowoczesnego lasera. Podczas takiego działania doprowadza się do stanu monowizji. Oznacza to, że po wykonaniu zabiegu jedno oko widzi w sposób wyraźny przedmioty i obiekty znajdujące się daleko, a drugie oko dokładnie widzi rzeczy w najbliższej odległości. W rezultacie oboje oczu widzą wyraźnie na wszystkie odległości.
Laserowa korekcja starczowzroczności jest zabiegiem, który trwa zaledwie kilkanaście minut i jest to działanie bezbolesne, wykonywane w znieczuleniu miejscowym, które podaje się Pacjentowi w postaci kropli do oczu.
W okulistyce stosuje się również inne metody, które można łączyć z leczeniem różnych dolegliwości. Podczas laserowej korekcji wzroku możliwe jest także korygowanie kształtu rogówki.
Podczas operacji, która ma na celu np. usunięcie zaćmy, wszczepiane są sztuczne soczewki wewnątrzgałkowe w miejsce naturalnych, zmętniałych struktur w oku. Dzięki takiemu zabiegowi Pacjent widzi z pełną ostrością zarówno z bliskiej, jak i dalekiej odległości, bez potrzeby noszenia okularów czy zakładania soczewek kontaktowych.
FAQ
Czy można zatrzymać starczowzroczność?
Prezbiopia wynika ze zmian zachodzących w układzie optycznym oka oraz strukturze mięśni okalających ten obszar na skutek wieku. W mniejszym lub większym stopniu ta przypadłość dotyczy nas wszystkich i ma charakter postępujący. Nie można całkowicie zapobiec pojawieniu się tego zjawiska. Da się jednak skutecznie korygować skutki starczowzroczności i brak ostrości widzenia. Można też wykonać zabieg laserowy lub inne metody chirurgiczne.
Jak objawia się prezbiopia?
Starczowzroczność objawia się pogorszeniem ostrości widzenia w bliskich odległościach, rozmyciem obrazu, a także szybszym zmęczeniem wzroku, potrzebą doświetlenia pomieszczenia podczas czytania wieczorem, a także bólami głowy. Często też niezbędne jest odsuwanie od siebie tekstu czy telefonu w celu wyostrzenia treści, co stanowi wyraźny sygnał, aby umówić się na wizytę do specjalisty.
Jak wyleczyć starczowzroczność?
Istnieje kilka metod korygowania starczowzroczności. Można używać okularów do czytania, wyposażonych w soczewki dwuogniskowe lub progresywne. Osoby z prezbiopią mogą też nosić soczewki kontaktowe multifokalne. Do wyboru są także zabiegi okulistyczne, takie jak laserowa korekcja starczowzroczności czy działania chirurgiczne, polegające m.in. na wszczepieniu sztucznych soczewek.
Źródła:
- Kolenda-Parakiel, M., and M. Misiuk-Hojło. “Nowoczesne metody korekcji prezbiopii.” Optyka 1 (2011): 36-40.
- Kachnowicz, Jarosław, and Ewa Bobińska-Kachnowicz. “Refrakcyjna wymiana soczewki a laserowa chirurgia refrakcyjna w prezbiopii. Kogo i dlaczego kwalifikować?.” OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology 5.supl. 2 (2018): 19-27.
- Spyra, Mariusz, et al. “Współczesne możliwości korekcji prezbiopii pooperacyjnej metodami implantacji soczewek wewnątrzgałkowych u pacjentów z zaćmą.” OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology 3.4 (2016): 270-278.
- Nowik, Katarzyna E., et al. “Wewnątrzgałkowe soczewki o wydłużonej ogniskowej jako metoda korekcji starczowzroczności.”
- Rojek, Adam. “Najczęstsze choroby oczu u osób starszych.” Mularska-Kucharek M., Czernik E.(red.), Jesień życia? Wiosna możliwości! Przewodnik po późnej dorosłości, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016;. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016.