Cross Linking i inne metody leczenia stożka rogówki

Twarde i hybrydowe soczewki kontaktowe

Stożek rogówki jest chorobą, która istotnie wpływa na jakość widzenia pacjenta, a odpowiedzialny za to jest powstały w jej wyniku astygmatyzm nieregularny. Okulary korekcyjne w przypadku stożka rogówki nie poprawiają jakości widzenia, na szczęście z pomocą przychodzą twarde lub hybrydowe soczewki kontaktowe, dzięki którym możemy skorygować wzrok i poprawić komfort życia pacjenta. Należy jednak pamiętać, że soczewki kontaktowe nie wpływają na zahamowanie postępu choroby, lecz jedynie umożliwiają prawidłowe widzenie. Soczewki dobierane są indywidualnie, na podstawie badania zwanego topografią rogówki. Precyzja dopasowania soczewki jest niezwykle ważna, aby stożek nie był uciskany, a rogówka nie uległa podrażnieniom. Jak zatem pozbyć się przyczyny a nie tylko objawów?

Cross Linking

Cross Linking jest innowacyjną metodą zabiegową leczenia stożka rogówki. W wyniku zabiegu, pomiędzy włóknami kolagenu występującego w obrębie rogówki, powstają nowe wiązania krzyżowe. To sprawia, że rogówka zostaje wzmocniona, staje się bardziej sztywna i odporna na dalsze odkształcenia. Zabieg cross-linking wykonuje się w znieczuleniem miejscowym z użyciem specjalnych kropli do oczu, dzięki czemu zabieg jest bezbolesny.

W uproszczeniu, zabieg polega na nasączeniu rogówki ryboflawiną (witaminą B2) i naświetlaniu jej promieniowaniem ultrafioletowym z zakresu UVA o ściśle określonej długości fali. Najbardziej zewnętrzna warstwa rogówki, czyli nabłonek, jest naturalną barierą dyfuzyjną dla ryboflawiny. Dlatego też powstały różne metody jej penetracji do wnętrza rogówki, a tym samym różne procedury cross-linkingu.

Możemy wyszczególnić dwie metody zabiegu: z abrazją (usunięciem) nabłonka lub bez abrazji.

“Procedury z abrazją są najdłużej stosowanymi odmianami cross-linkingu i w badaniach klinicznych wykazują największą skuteczność w hamowaniu postępu choroby . Dzięki temu do dziś stanowią złoty standard leczenia stożka rogówki.”

mgr Kamil Chowaniec
zastępca kierownika działu optometrii, Optegra (dawniej Vidium Medica) Kraków

Zabiegi bez abrazji pozwalają zachować nienaruszony nabłonek, przez co charakteryzują się łagodniejszą i zdecydowanie krótszą rekonwalescencją pacjenta po zabiegu. Przykładem cross-linkingu bez abrazji moze być metoda Megaride, która wykorzystuje witaminę E w roztworze ryboflawiny.

Ustalenie najlepszej metody odbywa się w trakcie konsultacji z okulistą, która powinna uwzględniać wyniki specjalistycznych badań rogówki i indywidualną sytuację pacjenta.

Po zakończeniu zabiegu cross-linking z abrazja nabłonka, zawsze zakładana jest soczewka ochronna, która zmniejsza dyskomfort pooperacyjny oraz przyspiesza odbudowę nabłonka. Soczewka pozostaje na oku zwykle przez 3-5 dni. Po zabiegu lekarz wyznacza termin badania kontrolnego oraz zaleca stosowanie specjalistycznych kropli. Ocena końcowego efektu Cross linkingu jest możliwa w ciągu 6-8 miesięcy od wykonania zabiegu.

Niekwestionowaną zaletą Cross-linking jest stabilizacja stożka rogówki – po zabiegu progresja choroby nie występuje, lub jest bardzo ograniczona, rzadko zdarza się, że jest nieskuteczna. Jest on swego rodzaju zabezpieczeniem dla pacjenta przed dalszym rozwojem choroby – pozwala opóźnić lub wyeliminować ciężkie powikłania, a tym samym konieczność przeszczepu rogówki. Na odpowiednio wczesnym etapie choroby, zabieg może być również połączony z procedurą Topoguided, czyli laserowym modelowaniem rogówki w oparciu o jej obraz topograficzny. Taka kombinacja zabiegowa ma nadać rogówce bardziej regularnego kształtu, czego skutkiem jest zmniejszenie nieregularnego astygmatyzmu i poprawa widzenia.

Cross-linking według obecnych doniesień jest bezpieczną i najskuteczniejszą formą terapii stabilizującej stożek rogówki. Warto tu zwrócić uwagę, że podstawą bezpieczeństwa jest odpowiednia kwalifikacja pacjenta do zabiegu. Zabieg jest najbardziej efektywny u pacjentów, których stożek rogówki znajdują się w 1 lub 2 stadium zaawansowania według klasyfikacji Amslera. Cross linking może być również wykonywany po przeszczepie rogówki, jeżeli zaobserwuje się nawrót stożka. Nie ma ograniczeń wiekowych, ponieważ Cross-linking uznawany jest za zabieg ratujący rogówkę i tym samym wzrok. Należy pamiętać, że stożek rogówki może pojawić się już u dzieci kilku letnich i już w tym wieku z dużym powodzeniem można wykonać zabieg.

Zabieg Topoguided

Zabieg Topoguided wykonuje się w celu nadania rogówce lepszego kształtu i zlikwidowania stożka rogówki. Polega na laserowym wyrównywaniu jej powierzchni, w oparciu o obraz topograficzny rogówki. Zabieg ma na celu nadanie rogówce bardziej regularnego kształtu, a co za tym idzie zminimalizowanie astygmatyzmu i poprawę widzenia. Takiemu zabiegowi zazwyczaj towarzyszy zabieg Cross linking.

Pierścienie Intacs

Pierścienie Intacs są jedną z metod korygowania stożka rogówki. Pierścienie Intacs są specjalnie dobierane w zależności od parametrów rogówki. Laser wykonuje niewielkie nacięcia w rogówce, a następnie operator wprowadza pierścienie w nowoutworzone kanaliki. Wszczepione pierścienie wywierają nacisk na krzywiznę rogówki i spłaszczają jej powierzchnię. W Ten sposób rogówka nabiera bardziej prawidłowego kształtu, a nieregularny astygmatyzm zostaje zmniejszony.

O możliwości wykonaniu zabiegu operacyjnego decyduje lekarz po przeprowadzeniu badania kwalifikacyjnego pod kątem stożka rogówki. Przed badaniem nie należy nosić soczewek kontaktowych przez co najmniej 4 tygodnie.