Leczenie AMD
Wczesne rozpoznanie AMD oraz specjalistyczna diagnostyka, są warunkiem powodzenia terapii.
Specjalistyczne badania diagnostyczne, są kluczowe do postawienia prawidłowej diagnozy. Na podstawie wyników badań i rozmowy z Pacjentem, okulista dobiera odpowiednią terapię.
AMD jest chorobą szybko postępującą, prowadzącą do utraty wzroku. Szybka i precyzyjna diagnoza pozwala na skuteczne zahamowanie jej rozwoju.
Laser 2RT (Retinal Rejuvenation Therapy), czyli terapia odmładzająca siatkówkę oka, to nowa perspektywa i nadzieja dla chorych na zwyrodnienie plamki żółtej związanej z wiekiem (sucha postać AMD). Zobacz więcej >
Iniekcje doszklistkowe, w postaci zastrzyków do oka, stosuje się w leczeniu wysiękowej postaci AMD. Wstrzyknięcie do oka preparatów blokujących czynnik wzrostu naczyń – anty-VEGF może zatrzymać proces degeneracyjny. Zobacz więcej >
Co to jest zwyrodnienie plamki żółtej (choroba AMD)
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, jest chorobą dotyczącą obszaru na dnie oka zwanego plamką. W obrębie plamki żółtej jest największe w całej siatkówce skupisko reagujących na światło fotoreceptorów, przede wszystkim czopków, odpowiadających za ostre widzenie kolorów w świetle dziennym. Plamka jest bardzo ważnym miejscem na siatkówce oka i odpowiada za widzenie centralne. Zapewnienia nam ostre i wyraźne postrzeganie obiektów znajdujących się w centrum pola widzenia, np. liter w czytanym tekście, ludzkich twarzy czy znaków drogowych. Szczególnie czuły na uszkodzenia w przebiegu AMD jest środek plamki zwany dołkiem. Wraz z wiekiem zaburzony zostaje proces przemiany materii w komórkach, m.in. tych w plamce żółtej. Komórki nie są w stanie pozbyć się szkodliwych cząsteczek i związków chemicznych, oraz wolnych rodników. Przyczynia się to do obumierania komórek siatkówki, a w efekcie do utraty ostrości widzenia.
“Około 40% pacjentów, u których rozpoznano AMD, zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się również w drugim oku w przeciągu 5 lat.”
lek. Agata Kurzawa
okulista, Optegra (dawniej Vidium Medica) Warszawa
Objawy zwyrodnienia plamki żółtej
Zniekształcenie obrazu – jest pierwszym symptomem charakterystycznym dla postaci mokrej AMD. Obraz faluje, linie proste wykrzywiają się. Zmiany mogą dotyczyć jednego oka, dlatego mogą być niezauważone przy obserwacji obuocznej. Po 50. roku życia powinno przeprowadzać się samodzielnie test Amslera dla każdego oka osobno. Test Amslera jest bardzo prosty i jednocześnie bardzo czuły na wszelkie zmiany zachodzące w plamce. Taki test można otrzymać do samokontroli niemal w każdym gabinecie okulistycznym.
Trudności z czytaniem – tekst może być trudny do przeczytania, ponieważ wyrazy lub ich fragmenty mogą być niezauważone, pominięte lub zniekształcone. Aby je odczytać, trzeba poruszać głową na boki.
Zgaszone barwy – świat szarzeje, bo kolory są mniej nasycone, tracą swoją intensywność, zlewają się ze sobą. Taki objaw daje obumieranie fotoreceptorów odpowiedzialnych za widzenie barw (czopków), które znajdują się w plamce żółtej.
Słaby kontrast – kontury przedmiotów się rozmywają, zacierają, trudniej dostrzec szczegóły obrazu, który staje się nieostry.
Delikatna chmurka – pojawia się wrażenie, że oko przesłania chmurka zaciemniająca obraz.
Ciemna plama – powstaje w centrum pola widzenia. Początkowo jest niewielka, ale w miarę postępowania choroby powiększa się. Można dostrzec tylko to, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia, ale obraz na peryferiach jest nieostry i gorszej jakości.
Jak wcześnie wykryć pierwsze objawy AMD?
Wczesne rozpoznanie wysiękowej postaci AMD jest pierwszym, warunkiem powodzenia terapii. Chory, u którego okulista stwierdził możliwość rozwoju takiej choroby, powinien skrupulatnie śledzić funkcję widzenia posługując się testem Amslera. Nawet jednak w przypadku, gdy nie otrzymał tego testu od swego lekarza, charakterystyczny objaw falowania liter, a może także wystąpienie szarej plamy na czytanym tekście, , powinien skłonić go do kontroli okulistycznej.
Test Amslera powinna posiadać w domu każda osoba, u której okulista badający dno oka spostrzeże objawy mogące świadczyć o rozwoju AMD. Zapowiedzią rozwoju AMD są rozpoznane druzy plamki, będące skupiskami nieprawidłowych złogów podsiatkówkowych, które świadczą o zaburzonym metabolizmie siatkówki..
Badanie przeprowadza się regularnie dla każdego oka osobno w okularach do bliży. Test Amslera pozwala w warunkach domowych wykryć chorobę i śledzić jej postęp.
Wykonaj test Amslera?
W celu prawidłowego użycia testu postępujemy zgodnie z instrukcją
Postacie AMD:
Wyróżniamy dwie formy zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem:
Postać sucha (zanikowa)
Występuje aż w 90% przypadków. Jest łagodniejszym typem AMD i cechuje się powolnym postępem choroby. Pogorszenie ostrości wzroku następuje stopniowo, w ciągu miesięcy lub lat.
W tej postaci zmiany, jakie zachodzą w plamce, mają charakter przede wszystkim zanikowy. Obumierają komórki odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych (fotoreceptory) oraz funkcjonowanie siatkówki (komórki nabłonka barwnikowego i choriokapilary). Stopniowo dochodzi do utraty widzenia centralnego.
Początkowe stadium choroby AMD
Na dnie oka pojawiają się tzw. druzy – drobne złogi. Powodują gorsze widzenie przy słabym oświetleniu, wrażenie krzywienia liter lub ich pogrubiania w trakcie czytania. Dzieje się tak, zwłaszcza, jeśli druzy występują bardzo licznie i zlewają się ze sobą.
Zaawansowane stadium choroby
W tej fazie dochodzi do rozległych zaników siatkówkowo-naczyniówkowych – tzw. zanik geograficzny. Zanik geograficzny, to wyraźnie odgraniczony, okrągły lub owalny obszar siatkówki w plamce, który powstaje w wyniku zmian zanikowych w warstwie nabłonka barwnikowego siatkówki, fotoreceptorów i naczyń włosowatych naczyniówki oka. Zmiany zanikowe powodują powolny spadek ostrości wzroku. Pacjent skarży się na trudności w czytaniu, ma wyraźnie gorsze widzenie przy słabym oświetleniu, utrudnione zachowanie ostrości i problemy z przeczytaniem linijki liter w tekście.
Postać wysiękowa (mokra)
Występuje u ok. 10% przypadków. Ma zwykle ciężki przebieg, a znaczna utrata widzenia może nastąpić nawet w ciągu kilku dni. Rozwój tej postaci AMD wiąże się uruchomieniem przez niedokrwiony obszar plamki mechanizmu obronnego. Siatkówka broniąc się z powodu niedostatku substancji odżywczych, produkuje nowe naczynia krwionośne. Ich tworzenie zapewnia naczyniowy czynnik wzrostu, noszący nazwę VEGF. Nowoutworzone naczynia, powstające pod siatkówką są niepełnowartościowe i mają bardzo cienkie ścianki. Z powodu nieszczelności naczyń krwionośnych do siatkówki przedostaje się surowica krwi. Płyn unosi siatkówkę powodując falowania obrazu. Natomiast, gdy słabe ścianki naczyń pękną i powstanie krwotok pod siatkówką to w polu widzenia pojawi się szara lub czarna plama.
W końcowym stadium choroby może dojść do powstania tarczowatej blizny i trwałego uszkodzenia siatkówki.
Rozpoznanie postaci wysiękowej AMD powinno skutkować natychmiastowym wdrożeniem leczenia, bowiem wysiękowe AMD może w ciągu kilku miesięcy doprowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia.
Czynniki ryzyka AMD
Wiek – Jest to główny czynnik ryzyka rozwoju AMD. Narażone są szczególnie osoby po 50 r.ż.
- Palenie tytoniu – zwiększa ryzyko 6-krotnie
- Płeć – Częściej chorują kobiety. U kobiet powyżej 75 r.ż. dwa razy częściej występują zmiany początkowe AMD, i aż siedem razy częściej zmiany zaawansowane niż u mężczyzn w tym samym wieku
- Rasa – U osób rasy białej częściej występują zaawansowane formy AMD niż u osób rasy czarnej
- Czynniki genetyczne – Udowodniono zwiększone ryzyko wystąpienia AMD u członków rodziny osoby dotkniętej tą chorobą
- Kolor tęczówki – AMD może występować częściej u osób z niebieskim kolorem oczu z powodu mniejszej ilości melaniny w siatkówce
- Nadmierna ekspozycja na słońce – szczególnie promieniowanie niebieskie ma uszkadzający wpływ na komórki nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE), który odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu fotoreceptorów siatkówki
- Dieta – niedostateczna podaż antyoksydantów, nadmierne spożywanie alkoholu, pokarmów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol
- Choroby towarzyszące – nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, otyłość i wysoki poziom cholesterolu znacznie zwiększają ryzyko zachorowania.
Najważniejszym działaniem mogącym zmniejszyć ryzyko rozwoju AMD jest zmiana stylu życia – zaprzestanie palenia, regularny wysiłek fizyczny oraz odpowiednia dieta.
Wysokie spożycie karotenoidów i antyoksydantów w diecie (luteina, zeaksantyna, beta-karoten, oraz witamina C i E) a także niektórych pierwiastków (cynk), które znajdują się w wielu owocach i warzywach, może także stanowić ochronę przed rozwojem AMD.
Nie do końca wiadomo czy promieniowanie ultrafioletowe ma wpływ na zwyrodnienie plamki, ale zaleca się stosowanie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV. Podobne doniesienia słyszy się na temat szkodliwego działania światła niebieskiego, które może mieć degeneracyjny wpływ na komórki nabłonka barwnikowego siatkówki. Światło niebieskie emitowane jest przez Słońce, ale przede wszystkim przez urządzenia ledowe takie jak: tablety, ekrany, telefony, żarówki. Zaleca się stosowanie szkieł z filtrem odcinającym światło niebieskie, a w przypadku osób usuwających zaćmę, wszczepianie implantu z filtrem żółtym (zabezpiecza siatkówkę przed niekorzystnym światłem niebieskim).
Jak zapobiegać i hamować rozwój AMD?
Gdy AMD zostanie zdiagnozowane wystarczająco szybko możliwe jest zahamowanie postępu choroby. Jednak nie u wszystkich pacjentów możliwa jest poprawa stanu siatkówki, a co za tym idzie znaczna poprawa widzenia. Znane obecnie metody profilaktyki nie zapobiegają w 100% tworzeniu się zmian zwyrodnieniowych, ale znacznie zmniejszają ryzyko powstania ich zaawansowanych postaci. Najważniejszą rolę w profilaktyce AMD odgrywa zapobieganie zmianom miażdżycowym, ochrona oczu przed mocnym światłem i niepalenie tytoniu. Osobom, u których już pojawiają się zmiany zwyrodnieniowe siatkówki, zaleca się uzupełnienie diety o substancje ochraniające plamkę żółtą, najczęściej w formie tabletek lub kapsułek.
Stosowanie diety bogatej w luteinę, która gromadzi się w plamce i stanowi jej naturalny żółty filtr. Luteina chroni plamkę przed toksycznym działaniem światła słonecznego, wyzwalającego zabójcze dla komórek siatkówki tzw. wolne rodniki tlenowe. Ilość luteiny w plamce maleje z wiekiem, dlatego tak ważne jest, aby ją uzupełniać. Luteina występuje w ciemnozielonych warzywach i owocach, takich jak szpinak, jarmuż, sałata i brokuły, borówki. Luteina rozpuszcza się w tłuszczu i należy do posiłku dodawać kilka kropli oleju, ponieważ wpływa to na jej lepsze przyswajanie przez organizm. Istnieją też na rynku farmaceutycznym leki będące dodatkami do diety, które w swoim składzie zawierają luteinę krystaliczną w pożądanej dawce dziennej 6 mg.
Stosowanie przeciwutleniaczy, które mają za zadanie usuwać toksyczne rodniki tlenowe. Do przeciwutleniaczy zaliczamy witaminę C (500 mg/dziennie) oraz E (200-400 mg/dziennie). Witamina E ułatwia też przyswajanie i gromadzenie także pożądanej witaminy A.
Leczenie AMD
Cena badań kwalifikacyjnych
350 zł
Cena zabiegu
od 900 zł