Astygmatyzm, nazywany także niezbornością, jest częstą wadą wzroku – podkreślenia wymaga fakt, że astygmatyzm nie jest chorobą (jak na przykład zapalenie spojówek). Możliwości leczenia astygmatyzmu są różne, jednak metody inwazyjne są przeznaczone dla osób dorosłych. Astygmatyzm należy do tak zwanych wad refrakcji. Co warto wiedzieć na jego temat?
Astygmatyzm u dzieci – przyczyny
Dane dotyczące przyczyn astygmatyzmu u dzieci nie są całkowicie jasne. Do tej pory pomimo rozwoju metod diagnostycznych nie określono czy mutacja w obrębie któregoś z genów może skutkować astygmatyzmem. Faktem jest natomiast, że można zaobserwować rodzinną tendencję do występowania astygmatyzmu – nawet przez kilka kolejnych pokoleń. Astygmatyzm może być wrodzony, ale może także rozwinąć się trakcie życia.
Z patofizjologicznego punktu widzenia do rozwoju astygmatyzmu dochodzi pojawiają się wady rogówki lub soczewki. W fizjologicznych, prawidłowych warunkach niezaburzony proces widzenia jest możliwy, gdy rogówka ma kształt sferyczny – swoją formą powinna przypominać piłkę futbolową. Konsekwencją zmiany jej kształtu jest niewyraźny obraz. W patofizjologii powstawania astygmatyzmu u dzieci znaczenie mają mięśnie okoruchowe, nieprawidłowości anatomiczne powiek oraz zaburzenia prawidłowej budowy rogówki.
Astygmatyzm u dzieci – objawy
Objawy astygmatyzmu u dzieci nie różnią się od tych które występują u dorosłych – jednak nie zawsze w oczywisty sposób można zaobserwować wszystkie nieprawidłowości. Z pomocą może przyjść lekarz okulista (lub optometrysta), który za pomocą rutynowego badania wzroku będzie mógł stwierdzić obecność astygmatyzmu.
Astygmatyzm wiąże się z pogorszeniem jakości widzenia – zarówno do bliży jak i do dali. Obraz często jest zniekształcony. Może pojawić się „mrużenie oczu”, a także szybkie męczenie wzroku. Symptomy te łatwo zauważyć na przykład podczas zabawy dziecka. Wszelkie niepokojące objawy powinne być poddane kontroli lekarskiej w celu wykluczenia innych, poważniejszych schorzeń narządu wzroku.
Astygmatyzm u dzieci – leczenie
Leczenie astygmatyzmu u dzieci zawsze przebiega w sposób planowy. Chirurgiczna korekta wzroku (na przykład z wykorzystaniem technik laserowych) zazwyczaj wykonywana jest u osób dorosłych, kiedy procesy wzrostowe oraz adaptacyjne związane z rozwojem dziecka zakończą się. Metoda leczenia operacyjnego jest dobierana indywidualnie do każdego pacjenta – obecnie jednym z najlepszych rozwiązań jest chirurgia refrakcyjna oka – efekty pojawiają się szybko, a pacjent szybko dostrzega poprawę wzroku. Prawidłowe widzenie umożliwia także stosowanie okularów cylindrycznych lub specjalnych soczewek kontaktowych.
Astygmatyzm u dzieci – ćwiczenia
Niektóre źródła mogą sugerować, że dobrą terapią astygmatyzmu są specjalnie do tego przeznaczone ćwiczenia wzroku. Niestety, nie jest to prawda – ćwiczenia te nie są skuteczne, bowiem u podstaw astygmatyzmu leży nieprawidłowa budowa anatomiczna rogówki lub soczewki znajdującej się wewnątrz gałki ocznej. Oczywistym jest więc, że ćwiczeniami nie jest możliwe uzyskanie zmiany w obrębie rogówki.
Czy astygmatyzm u dziecka może się cofnąć?
To pytanie zadaje wielu rodziców. Wizja operacji w przyszłości, konieczność stosowania okularów lub soczewek kontaktowych nie napawają optymizmem. Na przestrzeni lat zostało wykonanych wiele badań statystycznych, które miały określić, czy astygmatyzm wraz z rozwojem dziecka ulega zmniejszeniu. Według badań u dzieci miedzy 1, a 4 rokiem życia notowane jest zmniejszenie astygmatyzmu. Należy jednak pamiętać, że zmiany mogą ulec zwiększeniu lub pozostać na stałym poziomie.
Stwierdzony astygmatyzm u dziecka wymaga kontroli okulistycznej. U najmniejszych dzieci najczęściej wykrywany jest przypadkowo podczas badania okulistycznego. Rodzinne występowanie astygmatyzmu może zwiększać ryzyko tej wady u najmłodszych pacjentów – o występowaniu tej wady najlepiej wiedzieć wcześnie, aby wdrożyć odpowiednie leczenie. Warto pamiętać, że przy nie dużym astygmatyzmie nie zawsze konieczne jest wdrożenie jakiejkolwiek korekty w postaci okularów lub soczewek kontaktowych.
Umów wizytę u okulisty dziecięcego