Zaćma (nazywana również kataraktą) najczęściej występuje u osób starszych – mówimy wtedy o zaćmie starczej. Okazuje się jednak, że schorzenie to pojawia się również u najmłodszych pacjentów i wbrew pozorom wcale nie należy do rzadkości – szacuje się, że nieprawidłowość występuje nawet u 1 – 6 dzieci / 10 000 urodzeń. Co warto wiedzieć na temat zaćmy u dzieci i czy jest możliwe trwałe wyleczenie?
Zaćma u dzieci
Z patofizjologicznego punktu widzenia, zaćma u dziecka jest zmętnieniem soczewki oka, która w prawidłowych warunkach jest przezroczysta. Zmiany w soczewce mogą dotyczyć całej jej powierzchni lub tylko części. Schorzenie to dokładnie tak samo wygląda u osób dorosłych. Okazuje się jednak, że zaćma dziecięca może mieć charakter wrodzony. Dziedziczy się genetycznie, głównie w sposób autosomalny dominujący (AD), ale może towarzyszyć również chorobom sprzężonym z chromosomem X – na przykład zespołowi Alporta czy też chorobie Fabry’ego. Zaćma u dzieci może współwystępować także z galaktozemią – chorobie metabolicznej u podłoża której leży brak możliwości przekształcenia galaktozy w glukozę (zaburzenie przemiany węglowodanów). Dzieci matek, które chorowały na cukrzycę w tracie ciąży również mają zwiększone ryzyko występowania tego schorzenia. Zaćma wrodzona u dzieci może być konsekwencją infekcji w okresie płodowym – na przykład toksoplazmozy, cytomegalii czy różyczki. Zaćma w oku to także efekt uboczny stosowania niektórych leków – w tym przypadku kortykosteroidów.
Zaćma u dziecka – objawy
Zaćma uniemożliwia prawidłowe widzenie. Obrazowo, sytuację tą można porównać do patrzenia przez zaparowane okno. To bardzo duży problem szczególnie u najmłodszych dzieci u których w pierwszych miesiącach życia, widzenie przechodzi proces adaptacyjny. U dzieci może pojawić się objaw Franceschettiego (nazywany również symptomem palcowo – ocznym), który polega na uciskaniu przez niemowlę pięścią lub kciukiem gałek ocznych. Wystąpienie takiego objawu powinno być jak najszybciej skonsultowane z lekarzem okulistą. Warto również wspomnieć, że zaćma u dzieci nie zawsze musi dawać objawy. Zdarzają się również sytuacje, kiedy schorzenie to jest rozpoznawane dopiero u kilkuletniego dziecka, przypadkowo w trakcie badania okulistycznego. Pod żadnym pozorem nie wolno bagatelizować jakichkolwiek objawów – nieleczona zaćma u dzieci może spowodować nawet utratę wzroku. Warto wspomnieć, że szybkie wdrożenie leczenia pozwala na zachowanie zdolności do ostrego widzenia.
Czy zaćmę można wyleczyć?
Zmętnienie soczewki (kataraktę) można leczyć – niezależnie od wieku, oczywiście jeśli nie występują przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu. Zaćmę u dziecka leczy się operacyjnie (niezależnie od przyczyny, która ją wywołała). Procedura ta polega na chirurgicznym usunięciu zmętniałej soczewki i wszczepieniu w jej miejsce soczewki sztucznej (zobacz rodzaje soczewek), o prawidłowej przezroczystości. Zaletą zabiegu jest fakt, że wszczepiona soczewka ma bardzo dużą wytrzymałość i nie ma konieczności jej wymiany w ciągu całego życia. Rodzice dzieci chorujących na zaćmę zadają sobie pytanie – kiedy wykonać zabieg? Sugeruje się, aby u dzieci z zaćmą wrodzoną, operacja była przeprowadzona do czwartego miesiąca życia. Wiele zależy jednak od schorzeń towarzyszących oraz ogólnego stanu pacjenta. Operacja usunięcia zaćmy wiąże się z kilkudniowym pobytem w szpitalu lub klinice. Bardzo dużą rolę przypisuje się badaniom okulistycznym noworodków dzięki czemu możliwe jest wczesne wykrycie nieprawidłowości i wdrożenie postępowania terapeutycznego.
Zobacz cennik zabiegów usunięcia zaćmy w Krakowie i Warszawie
Bibliografia:
- Khokhar S.K., Pillay G., Dhull C., Agarwal E., Mahabir M., Aggarwal P. Pediatric cataract. Indian J Ophthalmol. 2017 Dec; 65(12): 1340-1349. doi: 10.4103/ijo.IJO_1023_17. PMID: 29208814; PMCID: PMC5742962.
- Pichi F., Lembo A., Serafino M., Nucci P. Genetics of congenital cataract. Nucci P. (ed): Pediatric Cataract. Dev Ophthalmol. Basel, Karger, 2016. Vol 57, pp 1-14. doi.org/10.1159/000442495.
- https://podyplomie.pl/okulistyka/32083,zacma-dziecieca-leczenie-chirurgiczne-i-korekcja-bezsoczewkowosci