Stożek rogówki (keratokonus) to choroba „zagadkowa”. Przyczyna jego powstania u 1-2% populacji jest bowiem nieokreślona. Dodatkowo jest schorzeniem ciężkim do rozpoznania w swojej początkowej fazie bez specjalistycznego sprzętu, dlatego też osoby na nie cierpiące do niedawna, w skrajnych przypadkach, były skazane na przeszczep rogówki lub zniekształcone widzenie bez możliwości poprawy. Stożek przeważnie postępuje, szczególnie u osób młodych, dlatego tak ważne jest, aby znając diagnozę regularnie poddawać się badaniom kontrolnym.
Sytuacja osób ze stożkiem rogówki na szczęście jest dziś znacznie lepsza. Nowoczesne urządzenia diagnostyczne (np. Oculyzer) pozwalają wykryć stożek nawet w fazie, gdy jest on jeszcze w zalążku, na tylnej części rogówki. Taka diagnoza jest dla Pacjenta „najszczęśliwsza”, ponieważ daje szansę na wczesne podjęcie skutecznego leczenia.
Takie urządzenia jak Oculyzer są jednak drogie, dlatego większość gabinetów okulistycznych czy nawet małych szpitali ich nie posiada.
W Optegrze (dawniej Vidium Medica) jest jednak inaczej – my z tego sprzętu pomiarowego korzystamy na co dzień.
Gdy ostrość widzenia wydaje się niezadowalająca, należy udać się do okulisty. Często jednak zdarza się, że po wykonaniu rutynowych badań lekarz przepisuje okulary cylindryczne. W początkowej fazie stożka Pacjent osiąga nawet do 100% procent ostrości widzenia. Z czasem zauważa jednak, że jakość widzenia pogarsza się coraz bardziej. Udaje się więc podobnie do okulisty, gdzie okazuje się, że osiągnięcie stuprocentowej ostrości widzenia jest coraz trudniejsze. Niestety, często dopiero po kilku wizytach u lekarza Pacjent otrzymuje zalecenie wykonania mapy rogówki, po którym okazuje się, że stożek jest już w fazie nakazującej radykalne, a co za tym idzie drogie, działania mające na celu uratowanie widzenia.
Naturalną reakcją na taką diagnozę jest strach. Najważniejsze jednak, żeby nawet w tak trudnej sytuacji zachować spokój. Pacjent musi się dowiedzieć, co go spotkało i jakie ma możliwości. W Optegrze informujemy Państwa o wszystkim tym, co niezbędne do podjęcia decyzji o sposobie leczenia.
W naszej klinice udało nam się połączyć doświadczenie z nowoczesnością urządzeń oferowanych przez ALCON. Dążymy do innowacyjnych rozwiązań w okulistyce na polskim rynku, jednocześnie stawiając na pierwszym miejscu bezpieczeństwo Pacjenta. Dlatego też stale konsultujemy się z najlepszymi specjalistami w dziedzinie chirurgii oka z Niemiec i Szwajcarii. Pozyskane doświadczenie i rezultaty naszych działań są dostępne dla wszystkich okulistów, którzy chcą rozwijać swoją wiedzę i współpracować z nami w interesie swoich Pacjentów.
Każdy Pacjent, który przychodzi do nas na badania (czy to do laserowej korekcji wzroku, czy też na standardowe badanie okulistyczne) jest badany pod kątem stożka rogówki. Specjalną grupę stanowią ci Pacjenci, którzy zostali skierowani do naszej kliniki z podejrzeniem stożka. Często badaniom pod jego kątem poddawani są też członkowie rodziny takiego Pacjenta, szczególnie jego dzieci i rodzeństwo. Co ważne, wszystkich badamy za pomocą najnowocześniejszych urządzeń diagnostyczno-pomiarowych.
Ponieważ w chirurgii refrakcyjnej korygujemy duże cylindry (od 6,0), często na początek po badaniu refrakcji powstaje podejrzenie stożka. Dlatego też pierwszym pomiarem jest pomiar Oculyzerem, który jednoznacznie potwierdza lub eliminuje podejrzenie występowania stożka rogówki.
Dawniej jedynym ratunkiem dla osób z zaawansowanym stożkiem były soczewki twarde, a przeszczep rogówki wiązał się z dużym ryzykiem. Dzisiaj istnieją soczewki hybrydowe oraz miniskleralne, dzięki którym przy odpowiednim budżecie i dyscyplinie można funkcjonować. Naszym celem jest jednak zatrzymanie postępu stożka rogówki.
Na podstawie wieloletnich doświadczeń opracowaliśmy własne nomogramy i zasady postępowania. W stożku jednak ciężko mówić o regułach, gdyż w zasadzie każdy przypadek jest inny.
Postępowanie klasyczne:
Oko ze stożkiem początkowym, bez zbytniego pogorszenia widzenia – cross linking (CCL) i obserwacja co 6 miesięcy. Często jest to czynność, która wystarczy do powstrzymania rozwoju stożka, pogrubienia rogówki, a nawet poprawy struktury mapy rogówki. Taki proces trwa kilka lat.
Postępowanie przy bardziej zaawansowanym stożku:
Wszczepienie specjalnych pierścieni do rogówki oka. Dobór i dokładne usytuowanie pierścieni są zależne od wielu pomiarów i doświadczenia. Czasem po okresie kilku miesięcy następuje korekta ułożenia pierścienia. Opieramy się tu przede wszystkim na mapach z Okulyzera. Nie zawsze stosujemy też dwa pierścienie symetryczne, gdyż takie ułożenie często w znaczny sposób spowalnia normalizację powierzchni rogówki.
Stabilizacja rogówki następuje z reguły po około 6 miesiącach i wtedy możliwa jest korekta pozostałej wady wzroku – często sferycznej krótkowzroczności. W przypadku korekcji za pomocą lasera wykujemy TransPRK (absolutnie nie LASIK!), działanie lasera jest więc podwójne. Po zabiegu konieczny jest cross linking.
Przypadków i postaci stożka rogówki jest wiele. Dzięki stale rozwijającej się technologii, nowym produktom w nanotechnologii i środkom farmakologicznym udaje nam się coraz dokładniej i bardziej skutecznie likwidować lub ograniczać trudności życia ze stożkiem rogówki.
Bibliografia:
- Galvis V, Sherwin T, Tello A, Merayo J, Barrera R, Acera A. Keratoconus: an inflammatory disorder? Eye (Lond). 2015 Jul; 29(7): 843-59. doi: 10.1038/eye.2015.63. Epub 2015 May 1. PMID: 25931166; PMCID: PMC4506344.
- Maier P., Reinhard T., Kohlhaas M. Corneal Collagen Cross-Linking in the Stabilization of Keratoconus. Dtsch Arztebl Int. 2019 Mar 8; 116(11): 184-190. doi: 10.3238/arztebl.2019.0184. PMID: 31014449; PMCID: PMC6503175.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- Pojda S.M. (red.). Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostyki i udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentów medycyny. Wydanie II poprawione. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2006.