Okulary korygują wadę wzroku: sferyczną i cylindryczną. Ponadto możemy przesunąć zdwojony obraz i złączyć go w jeden przy pomocy pryzmatów przepisywanych w ramach recepty okularowej. Wada sferyczna, cylindryczna, pryzmatyczna nazywane są aberracjami niższych rzędów i w uproszczeniu oznacza to, że takie wady możemy korygować odpowiednimi okularami. Uzyskamy dzięki temu maksymalną osiągalną ostrość wzroku. Wada wzroku powoduje, że przedmiot, jaki oglądamy, jest rozmazany, a wszystko dlatego, że kształt powierzchni załamujących w oku oraz długość gałki ocznej są takie, że obraz nie powstaje na siatkówce, ale przed nią lub za nią. Niekiedy, kształt rogówki, położenie soczewki, niejednorodny współczynnik załamania w oku powodują, że mamy dwa, czy wiele ognisk, a obraz jest nie tylko rozmazany, ale i zniekształcony. Jeśli jednak nasza rogówka jest zdrowa i wewnątrz oka nic się nie dzieje, wystarczy odpowiednia forma korekcji: okulary, soczewki kontaktowe lub zabieg laserowy oczu, by poprawić widzenie.
Stożkowatość rogówki
Pocieniona wypukłość na skutek choroby dystroficznej to inaczej stożek rogówki. Taka deformacja rogówki ma kształt nieregularny, któremu brak symetrii obrotowej. Co więcej powoduje ona wadę wzroku, ale nie w postaci klasycznej sfery i cylindra. Mówimy, że stożek jest przyczyną astygmatyzmu nieregularnego, który tylko w niewielkiej części można skorygować okularami lub miękką soczewką kontaktową. Tu ponownie pojawia się trudne słowo aberracje, ale tym razem wyższych rzędów. Co to oznacza dla pacjenta? Przede wszystkim to, że aberracji wyższych rzędów nie korygują ani szkła okularowe, ani kontaktowe miękkie. Nie ma jednak sytuacji bez wyjścia, a nowoczesne technologie pozwalają na osiągnięcie coraz bardziej precyzyjnych efektów w korekcji aberracji.
Aberracje wyższych rzędów w rogówce ze stożkiem [http://keratoconuscanada.org/research/The-effect-of-keratoconus-on-the-structural-mechanical-and-optical-properties-of-the-cornea.html]
Korekcja stożka rogówki
Aby skorygować oko ze stożkiem rogówki trzeba się trochę napracować. Należy pamiętać, że rogówka w samym stożku jest cieńsza niż w pozostałych miejscach i trzeba obchodzić się z nią delikatniej. Istnieją trzy najbardziej popularne metody korekcji:
- Soczewki kontaktowe
- Twarde
- Hybrydowe
- Pierścienie rogówkowe
- Zabieg laserowy z towarzyszącym mu Crosslinkingiem
Dopasowanie sztywnej lub hybrydowej soczewki kontaktowej to nieinwazyjna metoda korekcji w stożku rogówki. Korekta polega na takim doborze szkła, by soczewka w miejscu stożka nie dotykała rogówki. Pod soczewką powinien natomiast znajdować się film łzowy, który utworzy tzw. soczewkę łzową, która będzie przyczynkiem całkowitej korekcji. Szkła kontaktowe hybrydowe są często łatwiej tolerowane dzięki obwódce z materiału odpowiadającego silikonowo-hydrożelowej soczewce miękkiej. Taka budowa zapewnia większą wygodę i lepszą stabilność na oku, więc powinna tym samym skutkować wyższą ostrością widzenia przez dłuższy okres czasu. Soczewki kontaktowe wymienia się w trybie rocznym lub dwuletnim w zależności od progresji stożka i stanu szkła, które powinno być prawidłowo czyszczone, przechowywane i zdejmowane na noc.
Stożek rogówki metody leczenia
Pierścienie rogówkowe, takie jak Intacs® to metoda korekcji, która często zdaje egzamin u pacjentów ze stożkiem rogówki w oku. Półpierścień Intacs® (jeden lub dwa – zależnie indywidualnie od cech deformacji) wszczepiany zostaje do rogówki na odpowiedniej głębokości stromy. W efekcie obserwuje się przesunięcie oraz wypłaszczenie stożka w jego szczycie. Jeśli sam wszczep nie wystarcza do skorygowania wady wywołanej stożkiem rogówki, taki półpierścień, jest w stanie na tyle zmienić kształt rogówki, by wyidukowana wada wzroku była łatwiejsza w korekcji standardowymi metodami, takimi jak okulary. Niekiedy wszczepieniu pierścienia towarzyszy zabieg Crosslinking (CXL) polegający na nasączeniu rogówki kroplami ryboflawiny, a następnie naświetleniu jej promieniami UV o odpowiedniej długości fali. CXL ma na celu utworzenie w istocie właściwej rogówki dodatkowych mostków, które wzmocnią tkankę i uzupełnią nieco braki włókien kolagenowych.
Laserowa korekcja stożka rogówki to zabieg należący do grupy płytkich. Wykorzystanie lasera w korekcie stożka rogówki jest zawsze połączone z CXL. Zabezpieczamy w ten sposób rogówkę przed progresją pocieniania i wypiętrzania, a dodatkowo usuwamy nie tyle wadę wzroku towarzyszącą deformacjom, co wspomniane aberracje. Są to aberracje niesymetryczne, takie jak np. koma. W stożku rogówki najczęściej wykorzystywany jest zabieg Topoguided, który umożliwia kontrolę wielkości aberracji wyższych rzędów i ich korekcję, nawet w wypadku braku wady wzroku. Konieczne jest tylko usunięcie nabłonka rogówki. W tym celu najczęściej wykorzystywany jest laser. Pod nabłonkiem, na odpowiedniej głębokości dokonujemy laserowej korekcji wzroku z odpowiednim profilem ablacji. Po tym zabiegu rekonwalescencja jest nieco dłuższa niż w przypadku wszczepienia pierścienia Intacs®, a na oko aplikowana jest opatrunkowa soczewka kontaktowa. Taka soczewka chroni oko bezpośrednio po operacji stożka rogówki i jest zdejmowana przez specjalistę już na pierwszej kontroli pozabiegowej.
Dzięki zastosowaniu zabiegu CXL w obu przypadkach nie tylko korygujemy stożek, a tym samym poprawiamy widzenie, ale również leczymy rogówkę oka hamując progresję zmian. Warto zwrócić uwagę, że soczewki kontaktowe, nawet twarde, nie są produktem leczniczym. One wyłącznie korygują wadę, nie mając wpływu na ryzyko progresji zmian. A czy nie powtarzamy często, że lepiej zapobiegać, niż leczyć?
Zabiegi korekcji stożka rogówki wykonujemy w naszych klinikach w Krakowie i Warszawie
Bibliografia:
- Romero-Jiménez M., Santodomingo-Rubido J., Wolffsohn J.S. Keratoconus: a review. Cont Lens Anterior Eye. 2010 Aug; 33(4): 157-66; quiz 205. doi: 10.1016/j.clae.2010.04.006. PMID: 20537579.
- Subasinghe S.K., Ogbuehi K.C., Dias G.J. Current perspectives on corneal collagen crosslinking (CXL). Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2018 Aug; 256(8): 1363-1384. doi: 10.1007/s00417-018-3966-0. Epub 2018 Apr 6. PMID: 29623463.
- Rabinowitz Y.S. INTACS for keratoconus. Int Ophthalmol Clin. 2006 Summer; 46(3): 91-103. doi: 10.1097/00004397-200604630-00009. PMID: 16929227; PMCID: PMC3597221.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- https://emedicine.medscape.com/article/1210417-overview