Astygmatyzm to wada wzroku, która – według szacunków ekspertów – dotyczy około 30 % światowej populacji; oczywiście nie u wszystkich jest on jeszcze wykryty. Przez wiele lat wydawało się, że na takie schorzenie nie ma lekarstwa – podobnie jak na krótko- i nadwzroczność. Pojawienie się laserowej technologii otworzyło jednak nową epokę w medycynie, w tym – dało możliwość skutecznego leczenia wad wzroku.
Na czym polega i skąd się bierze astygmatyzm?
Jedną z najważniejszych struktur w naszym narządzie wzroku jest ukryta we wnętrzu gałki ocznej siatkówka. Znajdują się na niej komórki wzrokowe, które odbierają bodźce ze świata zewnętrznego, a następnie przekazują je do mózgu, gdzie powstaje ostatecznie widziany przez nas obraz. Warunkiem tego, by był prawidłowy jest m.in.: punktowe ogniskowanie się promieni świetlnych na siatkówce. W astygmatyzmie proces ten nie przebiega prawidłowo – wiązki światła skupiają się bowiem nie w jednym, ale w dwóch (lub więcej) miejscach siatkówki, przez co powstający obraz jest nieostry. Skąd bierze się taka wada wzroku? Najczęstsze przyczyny to nieprawidłowe wykształcenie rogówki lub soczewki oraz niesymetryczny kształt gałki ocznej (przypominający piłkę do rugby).
Zobacz też: Co to jest astygmatyzm?
Jakie objawy towarzyszą astygmatyzmowi?
Najogólniej rzecz ujmując astygmatyzm objawia się nieostrym widzeniem. To Co jednak odróżnia go chociażby od krótkowzroczności to fakt, że w jego przypadku ostrość obrazu bardzo często różni się w zależności od płaszczyzny (lepiej widać linie pionowe niż poziome, lub odwrotnie) i kąta, pod którym patrzymy. Czasem wystarczy np. obrócić nieco głowę, aby zobaczyć coś lepiej. Prócz tego, osoba z astygmatyzmem dość często mruga – pomaga to bowiem trochę wyostrzyć widziany obraz. Możliwe są również bóle głowy i oczu, a także skłonność do pocierania ich. W astygmatyzmie o niewielkim nasileniu objawy mogą być na tyle słabo wyrażone, że można z nimi całkiem normalnie funkcjonować. Jednak w większości przypadków wada ta wymaga korekcji. Najczęściej stosuje się w tym celu okulary bądź soczewki kontaktowe.
Astygmatyzm można wyleczyć
Szkła i soczewki kontaktowe stosowane w korekcji astygmatyzmu różnią się nieco od tych, których używają krótko- i dalekowidze. Jeśli chodzi o okulary, zamiast „tradycyjnych” plusów i minusów mamy tutaj tzw. cylindry, czyli szkła przypominające swoim kształtem właśnie wycinek cylindra. Są one dopasowywane indywidualne, dzięki czemu mogą lepiej korygować wzrok – dokładnie w tych płaszczyznach, w których pacjent widzi najsłabiej. Jeśli chodzi o soczewki kontaktowe, w astygmatyzmie stosuje się ich odmianę, tzw. soczewki toryczne. Charakteryzują się one większym stopniem przepuszczalności tlenu i lepszym nawilżeniem oka, umożliwiają ostre widzenie, są również stabilniejsze i bardzo komfortowe w noszeniu, pomagają także niwelować bóle oczu i głowy. W razie potrzeby można nimi korygować także krótko- i nadwzroczność, gdy ta występuje razem z astygmatyzmem. Trzeba jednak pamiętać, że nawet najlepiej dobrane szkła i soczewki kontaktowe nigdy nie wyleczą schorzenia – pozwolą jedynie ostro widzieć, dopóki oczywiście będą używane. Istnieje jednak metoda, która umożliwia całkowite pozbycie się wady. Jest nią laserowa korekcja wzroku.
Jak wygląda zabieg laserowej korekcji wzroku?
Laserowa korekcja wzroku to niezwykle przyjazna dla pacjenta forma leczenia. Choć oko to mocno skomplikowany narząd, zbudowany z wielu bardzo małych i niezwykle wrażliwych struktur, zabieg laserowej korekcji wzroku trwa zaledwie… 20 minut! I wcale nie cierpi na tym jego dokładność; wręcz przeciwnie – dzięki zaawansowanej technologii, używane tutaj lasery charakteryzują się wyjątkowo wysoką precyzją działania. Tym samym procedura jest szybka i bezpieczna zarazem. Co ciekawe, w razie najmniejszego nawet poruszenia się gałki ocznej pacjenta laser natychmiast przerywa pracę, tym samym praktycznie do zera minimalizując ryzyko niepożądanego cięcia. Prócz tego, laserowa korekcja wzroku jest całkowicie bezbolesna – dzieje się tak dzięki zastosowaniu znieczulenia miejscowego, podawanego w postaci kropli. Cały zabieg odbywa się w bardzo komfortowych dla pacjenta warunkach; przez cały czas pozostaje się w kontakcie z lekarzem, pod opieką najlepszych specjalistów.
Przed i po zabiegu – co warto wiedzieć?
Zanim przystąpimy do zabiegu konieczne jest odbycie badania kwalifikacyjnego. Badanie takie jest bezbolesne, trwa od 1,5 do 3 godzin i umożliwia lekarzowi dokładne poznanie oczu pacjenta, a także dobór najbardziej odpowiedniej metody laserowej korekcji wzroku (o nich nieco dalej). Wykonywana jest m.in.: topografia rogówki, pomiar szerokości źrenic i komputerowa ocena refrakcji.
Po zabiegu laserowej korekcji wzroku potrzeba trochę czasu, zanim będziemy mogli cieszyć się jego pełnymi efektami. Prawidłowa ostrość widzenia powraca po kilku-kilkunastu dniach. Początkowo obraz jest nieco zamglony, a pacjent przez krótki czas może doświadczać dyskomfortu w okolicy oczu. Wiąże się to z procesem gojenia i jest całkowicie normalne. Oczywiście rolę gra też zmienność osobnicza – u jednych będzie się to działo szybciej, u innych nieco wolniej. Ważne, by stosować się do zaleceń lekarza, m.in.: unikać tarcia oczu, ich kontaktu z drażniącymi substancjami, ograniczać wysiłek fizyczny, a także chronić wzrok przed promieniowaniem UV. Dzięki temu bardzo szybko będziemy mogli cieszyć się pełnymi efektami zabiegu.
Różnymi metodami do jednego celu
Laserowa korekcja wzroku umożliwia pozbycie się niewielkiego, średniego oraz dużego – do 6 dioptrii – astygmatyzmu. Z kolei i przypadku leczenia krótko- i nadwzroczności jej zakres wynosi od -12 do +6 dioptrii. W użyciu jest kilka różnych rodzajów metod laserowej korekcji wzroku. EBK, PRK i transPRK to tzw. metody powierzchniowe, które polecane są osobom z cienką rogówką lub aktywnie uprawiającym sport i przez to narażonym na urazy okolicy oczu. FemtoLASIK vOptimum i FemtoLASIK vDesign to metody głębokie (inaczej: płatkowe). Lentivu® (ReLEx™ SMILE) to z kolei najnowsza metoda, która charakteryzuje się najmniejszą inwazyjnością i najkrótszym czasem rekonwalescencji. Każdy z typów laserowej korekcji wzroku różni się nieco techniką wykonania i wskazaniami, jednak cel wszystkich jest ten sam – wyleczyć wadę wzroku i przywrócić ostre widzenie.
Autor: mgr Magdalena Wysocka – optometrysta Vidium Medica