Pewnie przychodzi wam do głowy jol – dwumasztowy żaglowiec z ożaglowaniem skośnym? Jednak nic bardziej mylnego. Nasze pytanie dotyczy skrótu IOL – ang. intraocular lens i oznacza wewnątrzgałowy implant soczewkowy, czyli nic innego jak sztuczną soczewkę. Słowo sztuczna, pomimo że ma wydźwięk pejoratywny, kryje pod sobą wyłącznie szereg zalet: zaawansowana technologicznie, nowoczesna, wykonana z materiałów najwyższej jakości, a co najważniejsze – biokompatybilna.
Zaćma soczewki
Do czego służy sztuczna soczewka? Gdy dotyka nas zaćma i nasza własna soczewka wewnątrzgałkowa ulega zmętnieniu, widzenie słabnie. Wszystko przez to, że pojawiła nam się przeszkoda w widzeniu – mgła przed okiem, której nie możemy usunąć okularami, soczewkami kontaktowymi, ani nawet laserem. Wtedy sięgamy po jedyną skuteczną metodę leczenia zaćmy: zabieg. W trakcie operacji oka z zaćmą, chirurg usuwa naszą własną soczewkę, a w jej miejsce wszczepia soczewkę sztuczną – IOL. W efekcie odzyskujemy przejrzystość spojrzenia i możemy cieszyć się dobrym widzeniem na nowo.
Wszczepienie sztucznej soczewki
Czy jest jeden uniwersalny implant soczewkowy pasujący do każdego oka? Niestety nie. Jednak to też jest ogromna zaleta IOL. Zabieg zaćmy i każdy inny, w którym usuwamy z oka własną, a w jej miejsce umieszczamy w sztuczną soczewkę, możemy śmiało nazwać rozwiązaniem szytym na miarę. Mamy na rynku wielu producentów soczewek wszczepialnych. Każda IOL ma swoje charakterystyczne parametry, którymi możemy żonglować, tak aby dopasować soczewkę do potrzeb pacjenta. Zacznijmy zatem od określenia czego nam trzeba?
Soczewka oka ludzkiego ma blisko 20 dioptrii mocy optycznej. Pozostałą część mocy w oku stanowi rogówka (około 40 dioptrii w oku miarowym). W początkowych zabiegach zaćmy wiele lat temu, chirurg usuwał naszą fizjologiczną soczewkę z oka i nie mając w zasięgu ręki nowoczesnych implantów, pozostawiał oko bez soczewki. Wówczas u pacjenta pojawiał się problem z widzeniem do dalekich i bliskich odległości, a w konsekwencji konieczność stosowania silnych (rzędu 20 dioptrii) okularów korekcyjnych. Na szczęście w latach 80. ubiegłego wieku Agencja Żywności i Leków FDA (ang. Food and Drug Administration) wyraziła zgodę na wprowadzenie na rynek amerykański sztucznych soczewek wewnątrzgałkowych IOL.
Od tej pory możliwości konstrukcyjne soczewek zaczęły się rozwijać i aktualnie, z całą pewnością możemy powiedzieć, że każdy pacjent ma w czym wybierać. Dzięki temu, że soczewki produkowane są w różnych mocach od ujemnych nawet -10.00 dioptrii do mocno dodatnich +38.00 dioptrii, w przypadku niemal każdej wady wzroku, można tak skalkulować soczewkę, aby oko, które przed zaćmą miało wadę wzroku, po zabiegu pozbyło się tej wady. Pacjenci na kontrolach pozabiegowych stwierdzają często, że tak dobrze, nie widzieli przez całe życie. Wnioskować można, że implant soczewkowy, mimo że sztuczny, działa niewiarygodnie dobrze, gdyż koryguje wadę wzroku i pozwala pacjentowi borykającemu się ze słabym widzeniem pozbyć się przynajmniej jednej pary okularów (do chodzenia lub do czytania).
Soczewki sferyczne i asferyczne
Wszczepienie do oka soczewki jednoogniskowej pozwala na skorygowanie wady wzroku do jednej odległości. Innymi słowy możemy po zabiegu zaćmy widzieć na daleko lub czytać bez okularów. Takie soczewki występują w dwóch wersjach:
- sferycznej,
- asferycznej.
Co różni te dwie konstrukcje? Soczewka sferyczna koryguje wadę wzroku, a jej budowa jest bardzo podstawowa. Natomiast asferyczna soczewka jest w stanie nie tylko usunąć wadę wzroku, ale także dzięki kształtom bardziej imitującym naszą własną soczewkę, korygować dodatkowe przeszkadzające zaburzenia w obrazie. W tej nowocześniejszej konstrukcji mówimy o korekcji aberracji sferycznej, czyli o tym, że niezależnie od tego jak szeroka wiązka światła wpada do oka, wszystkie promienie świetlne skupiają się w jednym punktowym ognisku. Soczewki asferyczne są aktualnie najbardziej popularnymi i najczęściej proponowanymi przez specjalistów. Dobrym przykładem będą tu soczewki Acrysof IQ firmy Alcon bądź CT LUCIA firmy Zeiss.
Soczewki toryczne
Po usunięciu soczewki własnej, która miała znaczący wpływ na moc dioptryczną i wadę wzroku, pozostaje nam rogówka. Większość rogówek taką budowę, która sprawia, że dotyka nas astygmatyzm. Taki rogówkowy astygmatyzm zwykle jest w dużej mierze korygowany przez kształt soczewki wewnątrzgałkowej. Jak przy zabiegu zaćmy, tejże korekcji zaczyna brakować, możemy zacząć borykać się z astygmatyzmem większym niż ten przedzabiegowy. Co wtedy? Już na etapie kalkulacji soczewki wszczepialnej jesteśmy w stanie określić wielkość pozabiegowego szacowanego astygmatyzmu oka.
Zawdzięczamy to takim systemom pomiarowym jak Verion firmy Alcon i IOL Master firmy Zeiss. Gdy na etapie kwalifikacji pacjenta do operacji zaćmy okazuje się, że pojawić się może astygmatyzm, który wymaga dodatkowej korekcji, możemy rozważać wszczep soczewki wszczepialnej torycznej. Taki implant nie tylko będzie korygował nam wadę sferyczną (krótkowzroczność, dalekowzroczność) ale również zajmie się naszym astygmatyzmem. W efekcie nie będziemy potrzebowali okularów, tak jak w wypadku każdej soczewki jednoogniskowej – albo do dali albo do bliży.
Soczewki wieloogniskowe
Najbardziej zaawansowana tak zwana gama soczewek premium to taka konstrukcja optyczna, która zapewnia ostre widzenie do każdej odległości. Osoby dotknięte zaćmą to w większości pacjenci w podeszłym wieku, którzy poza swoją wrodzoną wadą wzroku mają również do czynienia z prezbiopią, czyli problem z ostrym widzeniem przy czytaniu. Wtedy żadna odległość, ani bliska ani daleka, nie jest widziana ostro, a do tej pory stosowane metody korekcji to okulary progresywne, soczewki kontaktowe multifokalne, lub na końcu kilka par okularów – każde do innej aktywności.
Przy okazji operowania zaćmy, albo po prostu jako chirurgiczna forma korekcji wady wzroku wybrana przez pacjenta (refrakcyjna wymiana soczewki) możemy zdecydować się na wszczep soczewki wieloogniskowej. Taki zabieg rozwiąże wszystkie problemy z widzeniem – nieostrość zarówno bliskich, pośrednich, jak i najdalszych odległości. Wiodącymi firmami proponującymi takie konstrukcje soczewek to Alcon (soczewka Panoptix) oraz Zeiss (soczewka AT LISA Tri). Implanty soczewkowe premium występują w postaci asferycznej i oczywiście, w miarę potrzeby – torycznej. Co więcej do każdego oka można dopasować odpowiednią ochronę siatkówki w postaci filtrów światła UV i światła niebieskiego.
IOL to z pewnością rewolucja w korekcji wzroku przy zabiegu zaćmy i refrakcyjnej wymiany soczewek. To rozwiązanie, które wiele lat temu pozwoliło skorygować wadę wzroku i oddzielić przedni od tylnego odcinka oka. A co najważniejsze, IOL to implant soczewkowy, który z biegiem lat ewoluował, by rozwiązywać coraz więcej problemów związanych z widzeniem i którego rozwój technologiczny się nie kończy. Wciąż podążamy za najnowszymi trendami w korekcji wad wzroku z wykorzystaniem wszczepów tradycyjnych i premium. Sprawdź, która soczewka spełniłaby Twoje marzenia o poprawie widzenia!
Zobacz cennik zabiegów usunięcia zaćmy w Krakowie i Warszawie
Bibliografia:
- Kaur M., Shaikh F., Falera R., Titiyal J.S. Optimizing outcomes with toric intraocular lenses. Indian J Ophthalmol. 2017 Dec; 65(12): 1301-1313. doi: 10.4103/ijo.IJO_810_17. PMID: 29208810; PMCID: PMC5742958.
- Breyer D.R.H., Kaymak H., Ax T., Kretz F.T.A., Auffarth G.U., Hagen P.R. Multifocal Intraocular Lenses and Extended Depth of Focus Intraocular Lenses. Asia Pac J Ophthalmol (Phila). 2017 Jul-Aug;6(4):339-349. doi: 10.22608/APO.2017186. PMID: 28780781.
- Li S., Jie Y. Cataract surgery and lens implantation. Curr Opin Ophthalmol. 2019 Jan; 30(1): 39-43. doi: 10.1097/ICU.0000000000000547. PMID: 30335627.
- Sahin A., Hamrah P. Clinically relevant biometry. Curr Opin Ophthalmol. 2012 Jan; 23(1): 47-53. doi: 10.1097/ICU.0b013e32834cd63e. PMID: 22081032; PMCID: PMC3299090.
- https://www.webmd.com/eye-health/cataracts/intraocular-lens-implant#1