- Epidemia krótkowzroczności – WPROST 2009
- Krótkowzroczni Polacy – Dziennik Polski 2010
- Polak widzi coraz gorzej – zmorą jest krótkowzroczność – Tygodnik „Przegląd”
- Co czwarty Polak cierpi na krótkowzroczność – NaszeMiasto.pl
- Coraz gorzej widzimy – www.sfora.pl
- Jak zarobić na krótkowzroczności – www.tvn24.pl
- Prawie co trzeci Polak cierpi na krótkowzroczność – okulistyka.pl 2010
- Komputer i telewizor nam nie służą… – www.rynekzdrowia.pl
- Wypędź dziecko na dwór bo oślepnie – Gazeta Wyborcza 2013
- Więcej czasu na powietrzu to niższe ryzyko krótkowzroczności – naukawpolsce.pap.pl
- Kameruńskie dzieci widzą lepiej od młodych Polaków- biomedica.pl 2012
To tylko niektóre, z nagłówków prasy i artykułów internetowych, które traktują o szerzącym się problemie rosnącej krótkowzroczności, szczególnie wśród młodych osób. Problem znany jest nie od dziś.” Już niemal co trzeci Polak cierpi na krótkowzroczność. W Szwecji jest jeszcze gorzej, bo ta wada wzroku dotyka co drugiego dwunastolatka. A na Tajwanie, w Singapurze czy Hongkongu ośmiu na dziesięciu młodych ludzi nosi okulary. Czy wkrótce wszyscy będziemy krótkowidzami?”
[ https://www.wprost.pl/tygodnik/181559/Epidemia-krotkowzrocznosci.html ]
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ – RODZAJE
Krótkowzroczność to wada wzroku, objawiająca się tym, że oko widzi ostro przedmioty położone w bliskiej odległości (aż do tzw. punktu dali wzrokowej). Przedmioty położone dalej są już nieostre. Możemy podzielić krótkowzroczność w kilku kategoriach. Na początek przyjrzyjmy się, jaka jest przyczyna wady:
- Krótkowzroczność osiowa – objawia się tym, że gałka oczna jest zbyt długa i obraz zamiast na dnie oka powstaje przed siatkówką. Tym samym obraz siatkówkowy jest rozmyty. Wydłużenie gałki ocznej o 1mm (w stosunku do tzw. miarowej długości) oznacza przyrost wady o -3.00D!
- Krótkowzroczność krzywiznowa – powstaje, gdy rogówka jest bardziej stroma. Spadek promienia krzywizny rogówki o 1mm skutkuje przesunięciem wady wzroku do -6.00D!
- Krótkowzroczność indeksowa – to wada najczęściej związana ze wzrostem współczynnika załamania soczewki wewnątrzgałkowej. Z taką sytuacją do czynienia najczęściej przy okazji spożywania określonych leków, przy zmianach cukrzycowych, hormonalnych i metabolicznych. Mówimy wtedy, że wzrosła gęstość optyczna ośrodków w oku.
- Krótkowzroczność związana z przemieszczeniem soczewki wewnątrzgałkowej ku przodowi.
Istnieje. kilka form krótkowzroczności osiowej, opisanej w punkcie 1.
- Krótkowzroczność szkolna (inaczej prosta). Wada wzroku zaczyna się w typ przypadku w wieku 10-12 lat i zaczyna postępować. Przyrost długości gałki ocznej, a co za tym idzie, wzrost wady ustępuje w wieku ok. 20. roku życia osiągając blisko -6.00D. Co najważniejsze, nie mamy tu do czynienia ze zmianami chorobowymi na dnie oka.
- Łagodnie postępująca krótkowzroczność. Osiąga wartości do -12.00D w wieku 30 lat. Tutaj już na dnie oka specjalista może zaobserwować zmiany – takie, które towarzyszą nadmiernemu przyrostowi gałki ocznej, czyli towarzyszące tzw. garbiakowi tylnemu.
- Złośliwie postępująca krótkowzroczność. Ta odmiana nie jest tylko wadą wzroku, ale stale postępującym przyrostem długości gałki ocznej, co niesie za sobą poważne konsekwencje. I podobnie jak w łagodnej odmianie, spotykamy się z defektami dna oka – problemami siatkówkowymi i naczyniówkowymi. Ostrość widzenia pacjenta jest niższa niż w przypadku pozostałych krótkowzrocznościach.
- Patologiczna krótkowzroczność – o takiej mówimy wtedy, gdy niezależnie od wielkości wady refrakcji, obserwuje się nieprawidłowe zmiany w obrębie gałki ocznej.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ SZKOLNA – PRZYCZYNY
Przyjrzyjmy się dzisiaj bliżej krótkowzroczności szkolnej, tylko na pozór niegroźnej i niewielkiej wadzie wzroku. U małego dziecka zachodzi proces tzw. emmetropizacji, czyli wszystkie narządy rosną, by osiągnąć miarowość – emmetropię, tj. swoje właściwe rozmiary. Co znaczy właściwe? W przypadku oka mówimy o miarowości, gdy wszystkie jego elementy mają takie parametry, że widzimy prawidłowo. Innymi słowy: oko ma taką geometrię i właściwości biochemiczne, że może spełniać swoją funkcję – pozwala obserwować obraz ostry, kontrastowy, bez wysiłku. Z takim obrazem mamy do czynienia, jeśli powstaje on na siatkówce.
Jeśli któryś z elementów budowy oka ma nieco niedopasowaną budowę, skład lub kształt, oglądany świat będzie w jakiś sposób zniekształcony. Obraz będzie nieostry, niekontrastowy, a oko będzie musiało wkładać dodatkowy wysiłek, by móc dojrzeć szczegóły. Dziecko rodzi się nadwzroczne i potrzeba kilku lat, by jego oko uzyskało prawidłowy rozmiar. Czy osiągnie taką budowę i kształt? Jakie jest ryzyko, że pojawi się krótkowzroczność szkolna? Wbrew pozorom i rodzic i dziecko i specjalista mogą mieć wpływ na pojawienie się i progresję wady wzroku.
Aby nie doprowadzić do powstania krótkowzroczności u dziecka, lub spowolnić jej postęp, chcemy, by oko nie rosło zanadto. Co zatem powoduje przyspieszony przyrost gałki ocznej? Zdania naukowców są podzielone:
- Nadmierny wysiłek akomodacyjny wpływający na wzrost ciśnienia w komorze ciała szklistego przy patrzeniu do bliży.
- Wysoka temperatura ciała również podnosząca ciśnienie wewnątrzgałkowe
- Nieodpowiednie napięcie otoczki ciało rzęskowe-naczyniówka umożliwiające nadmierne rozciąganie oka
- Mechaniczny wpływ konwergencji dominujący nad tym tworzonym przez akomodację
- Całkowite napięcie powstające w tylnej części twardówki będące sumą napięć wywołanych przez ciśnienie wewnątrzgałkowe i mięśnie zewnątrzgałkowe skośne
Brzmi to groźnie i niezrozumiale. Natomiast wniosek jest jeden. Gałka oczna, aby się wydłużyć potrzebuje bodźca, czyli rozkazu od mózgu, który zaordynuje: „Rośnij, bo obraz na dnie oka jest nieostry! Jak się wydłużysz to obraz powstanie we właściwym miejscu”. Dobrze, ale z fizyki wiadomo, że obraz znajduje się „za okiem” w oku nadwzrocznym, a nie u krótkowidza. Owszem, jednak u krótkowidza(ze względu na kształt gałki ocznej) pojawia się tzw. peryferyjna nadwzroczność. Prowadzi ona, do opisanej kaskady zdarzeń i wydania rozkazu z mózgu do oka – „rośnij”. Nie chcemy dopuścić do tego wzrostu? Co jeszcze wywołuje błędne pojęcie o tym, że oko może jest zbyt krótkie i powinno wciąż rosnąć?
Oto czynniki ryzyka:
- geny
- nieodpowiednia dieta
- niewłaściwy tryb życia
- peryferyjna nadwzroczność
- azjatyckie pochodzenie
- nadmierny wysiłek wzrokowy przy pracy (i rozrywce J) z bliska
- nieodpowiednie oświetlenie
- choroby (cukrzyca, zaćma)
- niewłaściwa korekcja wady wzroku
Krótkowzroczność szkolna, jak mówi sama jej nazwa, pojawia się u dzieci w wieku szkolnym. I czas edukacji to okres, kiedy wada intensywnie postępuje. Z dużym prawdopodobieństwem możemy podejrzewać, że krótkowzroczności pojawi się u dziecka, jeśli rodzice mają podobną wadę wzroku. Wówczas gałka oczna została zaprogramowana na określony kształt. Podobnie jest z chorobami – zaćma czy cukrzyca będą związane z wadą minusową. Na powyższe nie mamy wpływu.
Jednak spójrzmy jak możemy zapobiegać, by nie musieć korygować J. Dieta, czas spędzany na świeżym powietrzu, zmniejszenie wysiłku wzrokowego do bliskiej odległości – nad tym panujemy, możemy to zmienić! Obecnie naukowcy są zgodni, że największy wpływ na powstanie krótkowzroczności szkolnej mają warunki środowiskowe, a nie geny. Dowiedziono, że krótkowzroczność u dzieci w wieku szkolnym postępuje wolniej w trakcie wakacji. Tu widzimy dwa główne czynniki – czas spędzany w oświetleniu światłem dziennym, słonecznym i mniej czasu poświęcanego na patrzeniu do bliży.
Czy dziecko ma się mniej uczyć? Nie, absolutnie nie. Czy nasi rodzice i dziadkowie uczyli się mniej? Nie. Nie mieli komputera, tableta, smartphona, czytnika ebooków. Spędzali czas wolny bawiąc się wspólnie, patrząc sobie w oczy, a nie w ekrany. Nie byli wszędzie podwożeni, zawożeni, przewożeni, bo było mniej samochodów – chodzili na piechotę, patrzyli pod nogi, a wieczorami w gwiazdy. Nie, nie namawiamy do cofania się w czasie J Pokazujemy różnicę w trybie życia, by wyodrębnić czynniki, które nie pozwalają dziecku w wieku szkolnym, by widzieć dobrze.
Wpływ światła dziennego i zmniejszony czas pracy wzrokowej z bliska na prawidłowy wzrost gałki ocznej i zostały udowodnione. Podobnie jak szkodliwość promieniowania sztucznych wyświetlaczy i bardzo szybki postęp krótkowzroczności szkolnej wśród dzieci nierozstających się z telefonami, tabletami, grami komputerowymi innymi gadżetami, które są na wyciągnięcie ręki. Układ nerwowy dziecka kształtuje się w jego pierwszych latach. Nie dopuszczajmy do tego, by jego oko i mózg były zdominowane przez wirtualny świat i do tego wysoce krótkowzroczne.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ U DZIECI – OBJAWY
Ponadto, jeśli pojawiają się już pierwsze symptomy problemów wzrokowych – pocieranie oczu, podchodzenie bliżej ekranu, pochylanie głowy nad zeszytem podczas odrabiania lekcji, niezwłocznie udajmy się do specjalisty na badanie wzroku. W myśl zasady lepiej zapobiegać, niż …korygować – powinniśmy badać dzieci profilaktycznie. Badania donoszą, że nieskorygowana lub niedokorygowana krótkowzroczność przyspiesza progresję wady.
KRÓTKOWZROCZNOŚĆ SZKOLNA – ZALECENIA
Jak radzić sobie z tymi radami, na co dzień?
- Spędzaj na zewnątrz 2h dziennie
- Odżywiaj się odpowiednio
- Koryguj wzrok do maksymalnej ostrości wzrokowej (także nadwzroczność peryferyjną), unikaj niedokorygowania, które przyspiesza progresję wady
- Zadbaj o odległość pracy i odpowiednie oświetlenie
- Rób przerwy w pracy 10/10/10 – co 10 minut na 10 sekund spójrz 10 metrów przed siebie, za okno, daleko w przestrzeń
- Jesteś krótkowzroczny? Znajdź dobrego specjalistę, zadbaj o korekcję i kontroluj krótkowzroczność
Bibliografia:
- Gwaizda J. Treatment options for myopia. Optom Vis Sci.2009;86:624-628
- https://www.theatlantic.com/health/archive/2016/02/in-2050-half-the-world-will-be-nearsighted/468606/
- Brien A. Holden, PhD, DSc et.al., Global Prevalence of Myopia and High Myopia and Temporal Trends from 2000 through 2050, Manuscript no. 2015-906
- http://www.myopia-manual.de/
- Chung K, Mohidin N, O’Leary DJ (2002). Undercorrection of myopia enhances rather than inhibits myopia progression. Vision Res. 42: 2555-9
- http://www.myopiaprevention.org/
- http://www.grhardwick.co.uk/myopia-progression.html
- http://www.huffingtonpost.com/cris-rowan/10-reasons-why-handheld-devices-should-be-banned_b_4899218.html
- http://www.refractiveeyecare.com/2012/11/the-case-for-myopia-control-now/
- http://www.childrensvision.com/bifocals.htm
- http://www.optom http://www.allaboutvision.com/parents/myopia.htmetry.co.uk
- http://www.allaboutvision.com/parents/myopia.htm
- Robert D. Sperduto, MD; Daniel Seigel, ScD; Jean Roberts, MS; Michael Rowland, Prevalence of Myopia in the United States, http://archopht.jamanetwork.com/journal.aspx