Cukrzyca jest częstą chorobą – szacuje się, że na świecie żyje ponad 400 milionów osób z tym schorzeniem. To przewlekła zaburzenie metaboliczne, którego efektem jest zbyt wysoki poziom cukru we krwi (fachowo nazywany hiperglikemią). Jednym z powikłań cukrzycy jest zaćma.
Cukrzyca, a problemy z oczami
Zbyt wysoki poziom cukru we krwi (hiperglikemia) oddziałuje na cały organizm – również na układ wzrokowy. Okazuje się, że powoduje między innymi zmętnienie soczewki oka, efektem czego nasz wzrok ulega pogorszeniu. Zaburzenia metaboliczne powodują zmętnienie soczewki oka w znacznie młodszym wieku, w porównaniu do osób bez cukrzycy u których prawdopodobnie doszłoby do degeneracji soczewki wraz z wiekiem. Nieprawidłowa przezierność soczewki wiąże się z utrudnieniem przenikania przez nią promieni świetlnych, efektem czego dochodzi do zaburzenia prawidłowego widzenia. W zaawansowanych przypadkach można porównać to do widzenia przez szybę pokrytą szronem. Cukrzyca zwiększa o kilkadziesiąt procent ryzyko rozwoju zaćmy w młodym wieku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaćma jest odpowiedzialna nawet za połowę przypadków ślepoty na całym świecie.
Jak dbać o oczy przy cukrzycy?
To ważne pytanie, bowiem cukrzyca jest podstępną chorobą, która jeśli nie będzie prawidłowo leczona może wiązać się z bardzo poważnymi konsekwencjami dla naszego zdrowia. Przed wszystkim należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarskich i dotyczących diety i przyjmowania leków hipoglikemizujących (obniżających poziom cukru we krwi). Konieczne są także częstsze niż u całkowicie zdrowych osób profilaktyczne wizyty u lekarza okulisty, który podczas badania będzie mógł wykryć zmiany w układzie wzrokowym zanim pojawią się widoczne objawy (pod postacią zaburzenia widzenia) zmętnienia soczewki oka. Sugeruje się coroczne wizyty chyba, że lekarz prowadzący zadecyduje o konieczności częstszych wizyt. Bez wątpienia można powiedzieć, że cukrzyca powoduje pogorszenie wzroku i pięciokrotnie zwiększa ryzyko rozwoju zaćmy.
Zaćma – leczenie
Leczenie zaćmy spowodowanej cukrzycą jest wielopłaszczyznowe i najczęściej wymaga współpracy lekarza okulisty i diabetologa. Leczenie hipoglikemizujące jest priorytetem już w chwili postawienia rozpoznania cukrzycy. Utrzymanie właściwego poziomu cukru we krwi to także prewencyjne działania dla zapobiegania rozwojowi zaćmy w przyszłości. Czy interwencje zabiegowe są częste u osób zmagających się z cukrzycą? Okazuje się, że 20% zabiegów usuwania zaćmy dotyczy właśnie chorych z cukrzycą. Z uwagi na dokuczliwe objawy oraz ryzyko związane z progresją zmian, konieczny jest zabieg operacyjny po którym zazwyczaj pacjent szybko wraca do swoich codziennych obowiązków. Doraźnie, aby zwiększyć komfort życia pacjenta stosuje się okulary lub soczewki kontaktowe, jednak jest to jedynie alternatywa, która nie usuwa przyczyny jaka jest odpowiedzialna za występowanie zaćmy. Rozwiązaniem jest chirurgiczne usunięcie soczewki, która uległa zmętnieniu i zastąpieniu jej nową o prawidłowej przezierności. Oczywiście, czas progresji zmian w soczewce jest różny i nie u wszystkich cukrzyków muszą wystąpić zaburzenia widzenia. Warto zauważyć, że operacja chorych na cukrzycę wiąże się z większym ryzykiem powikłań w porównaniu do osób zdrowych. Sytuacja ta dotyczy wszystkich operacji chirurgicznych, nie tylko okulistycznych.
Cukrzyca to nie jedyna choroba, która może spowodować zaćmę – wyróżniamy także zaćmę wtórną, związaną z wiekiem, wrodzoną oraz pourazową.
Bibliografia:
- Kelkar A., Kelkar J., Mehta H., Amoaku W. Cataract surgery in diabetes mellitus: A systematic review. Indian J Ophthalmol. 2018 Oct; 66(10): 1401-1410. doi: 10.4103/ijo.IJO_1158_17. PMID: 30249823; PMCID: PMC6173035.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- Gajewski P. (red.). Interna Szczeklika 2019. Wyd. 10. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019.