Alergiczne zapalenie spojówek to jedna z najczęstszych dolegliwości okulistycznych, która może znacząco wpływać na komfort życia. Szacuje się, że dotyka nawet 40% populacji, szczególnie w okresie wiosenno-letnim. Choć rzadko stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, może skutecznie utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Czym jest alergiczne zapalenie spojówek?
Alergiczne zapalenie spojówek to stan zapalny błony śluzowej oka, który powstaje w wyniku reakcji immunologicznej na różnego rodzaju alergeny. To schorzenie może występować sezonowo lub utrzymywać się przez cały rok, w zależności od czynnika wywołującego. Najczęściej rozwija się jako odpowiedź układu immunologicznego na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy zarodniki pleśni. W procesie zapalnym dochodzi do uwolnienia histaminy i innych mediatorów stanu zapalnego, co prowadzi do charakterystycznych objawów.
Jakie są objawy alergicznego zapalenia spojówek?
Objawy alergicznego zapalenia spojówek mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjenta. Występują zazwyczaj obustronnie i często towarzyszą im inne objawy alergii, takie jak katar sienny czy kichanie. Poniżej zebraliśmy i omówiliśmy najczęściej występujące symptomy:
- Intensywny świąd oczu – najbardziej charakterystyczny i uciążliwy objaw, który może prowokować tarcie oczu
- Zaczerwienienie spojówek – wyraźne przekrwienie gałki ocznej spowodowane rozszerzeniem naczyń krwionośnych
- Łzawienie – nadmierne wydzielanie łez jako reakcja obronna organizmu
- Obrzęk powiek – widoczne opuchnięcie i zaczerwienienie powiek, szczególnie widoczne rano
- Uczucie piasku pod powiekami – nieprzyjemne wrażenie obecności ciała obcego w oku
- Światłowstręt – zwiększona wrażliwość na światło, szczególnie intensywne
Jak odróżnić alergiczne zapalenie spojówek od bakteryjnego zapalenia spojówek?
Prawidłowe rozpoznanie typu zapalenia spojówek jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Choć niektóre objawy mogą być podobne, istnieją charakterystyczne różnice pozwalające odróżnić bakteryjne zapalenie spojówek od alergicznego zapalenia spojówek. Warto poznać je szczegółowo, aby móc szybko zareagować i wdrożyć odpowiednie leczenie.
| Cecha | Zapalenie alergiczne | Zapalenie bakteryjne |
| Wydzielina | Wodnista, przezroczysta | Ropna, gęsta, żółto-zielona |
| Świąd | Intensywny | Zwykle brak lub niewielki |
| Występowanie | Obustronne | Często jednostronne na początku |
| Sezonowość | Często sezonowe | Brak sezonowości |
| Inne objawy alergii | Obecne | Brak |
Jak diagnozowane jest alergiczne zapalenie spojówek?
Diagnostyka alergicznego zapalenia spojówek rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Okulista zbiera informacje dotyczące charakteru objawów, ich nasilenia oraz czynników, które mogą je wywoływać lub nasilać. Podczas badania przeprowadzane jest dokładne badanie w lampie szczelinowej, które pozwala ocenić stan spojówek i rogówki.
W przypadku wątpliwości diagnostycznych lub przy nawracających objawach, lekarz może zlecić dodatkowe badania alergologiczne. Należą do nich testy skórne (prick-testy) oraz badania krwi na obecność przeciwciał IgE specyficznych dla konkretnych alergenów. W niektórych przypadkach wykonuje się również test prowokacji spojówkowej, polegający na podaniu alergenu bezpośrednio do worka spojówkowego.
Co pomaga na alergiczne zapalenie spojówek?
Leczenie alergicznego zapalenia spojówek wymaga kompleksowego podejścia. Podstawą terapii jest unikanie kontaktu z alergenami wywołującymi reakcję alergiczną. W przypadku objawów o łagodnym nasileniu, pomocne mogą być chłodne okłady na oczy oraz stosowanie sztucznych łez bez konserwantów.
W farmakoterapii stosuje się przede wszystkim krople przeciwhistaminowe oraz stabilizatory komórek tucznych. W cięższych przypadkach lekarz może zalecić krople zawierające kortykosteroidy, jednak tylko na krótki okres i pod ścisłą kontrolą okulistyczną. Przy nawracających objawach warto rozważyć immunoterapię swoistą (odczulanie), która może przynieść długotrwałą poprawę i zmniejszyć częstotliwość występowania objawów.
Profilaktyka alergicznego zapalenia spojówek
Skuteczna profilaktyka może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów alergicznego zapalenia spojówek. Kluczowe znaczenie ma identyfikacja i unikanie alergenów wywołujących reakcję uczuleniową. W okresie pylenia roślin warto ograniczyć przebywanie na zewnątrz, szczególnie w suche i wietrzne dni.
Zaleca się regularne sprzątanie i odkurzanie pomieszczeń z wykorzystaniem odkurzaczy z filtrem HEPA. Warto również rozważyć zakup oczyszczacza powietrza, który pomoże eliminować alergeny z otoczenia. Podczas sprzątania lub prac w ogrodzie wskazane jest noszenie okularów ochronnych.
Częste mycie rąk i unikanie dotykania oczu może znacząco zmniejszyć ryzyko przeniesienia alergenów do oczu. W sezonie pylenia pomocne może być również przemywanie twarzy po powrocie do domu oraz zmiana ubrań, na których mogły osadzić się pyłki.
Bibliografia:
- Granet D. Allergic rhinoconjunctivitis and differential diagnosis of the red eye. Allergy Asthma Proc. 2008 Nov-Dec ;29(6): 565-74. doi: 10.2500/aap.2008.29.3170. PMID: 19173783.
- Fujishima H., Shimazaki J., Yang H.Y., Toda I., Tsubota K. Retrospective survey of a link between cat and dog antigens and allergic conjuctivitis. Ophthalmologica. 1996; 210(2): 115-8. doi: 10.1159/000310686. PMID: 8859487.
- https://podyplomie.pl/medycyna/16205,alergiczne-zapalenie-spojowek