Narząd wzroku dostarcza człowiekowi około 80% informacji o otoczeniu, dzięki czemu umożliwia nam sprawne funkcjonowanie. Wielu Pacjentów zastanawia się, z czego zbudowane jest oko ludzkie i jak w ogóle powstaje obraz. Chcesz poznać budowę oka i zrozumieć, na czym polega proces widzenia? Zapraszamy do lektury artykułu.
Jak działa narząd wzroku? Interpretacja widzianego obrazu
Jesteś ciekawy, jak oko odbiera bodźce wzrokowe? Otóż promienie świetlne wpadają do oka przez rogówkę i ulegają załamaniu – gdy przejdą przez źrenicę, docierają do soczewki, która zmienia swój kształt (w zależności od tego, czy dany obiekt jest blisko, czy daleko). Następnie fotoreceptory, czyli pręciki i czopki znajdujące się w siatkówce zamieniają bodźce świetle w impulsy elektryczne, które poprzez nerw wzrokowy wysyłane są do kory mózgu. W taki oto sposób widzisz obserwowany obraz.
Anatomia oka – budowa oka ludzkiego
Oko ludzkie (łac. oculi hominis) ma kształt kulisty, jest zlokalizowane w oczodole i waży około 7-8 g. Długość osiowa gałki ocznej wynosi około 23–24 mm. Oczodół ma kształt stożka i stanowi naturalną barierę ochronną dla oka. Jesteś ciekawy, z czego zbudowane jest oko? Składa się m.in. z:
- błony zewnętrznej,
- błony środkowej,
- błony wewnętrznej.
Gałkę oczną wypełnia galaretowata i przezroczysta substancja, którą nazywamy ciałem szklistym (łac. corpus vitreum). Zawiera ono 98% wody, 2% z kwasu hialuronowego i włókien kolagenowych. Ciało szkliste odpowiada za regulację ciśnienia śródgałkowego, pozwala zachować wypukłość gałki ocznej. To właśnie dzięki tej gęstej substancji, promienie świetlne, które trafiają do oka, mogą przedostawać się z soczewki na siatkówkę. Jaka jest budowa oka ludzkiego?
Jak zbudowane jest oko? Błona zewnętrzna, środkowa i wewnętrzna
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, ściana gałki ocznej zbudowana jest z trzech błon:
- błona zewnętrzna (twardówka i rogówka) – twardówka jest wytrzymała i nieprzejrzysta, potocznie nazywana “białkiem oka”. W tylnej części przechodzi w tzw. pochewkę nerwu wzrokowego, a w przedniej w rogówkę. Przezroczysta warstwa, która otacza rogówkę to spojówka, która chroni przednią część gałki ocznej i wewnętrzną stronę powiek,
- błona środkowa (naczyniówka, tęczówka, ciało rzęskowe) – naczyniówka składa się przede wszystkim z naczyń krwionośnych, których zadaniem jest odżywienie i dotlenienie kolejnych błon. W naczyniówce znajdują się rozgałęzione żyły i tętnice. W przedniej części tej błony jest tęczówka, której zawdzięczamy nasz kolor oczu. Źrenica to czarny otwór obecny w centrum tęczówki. Warto dodać, że mięśnie tęczówki mają zdolność regulacji wielkości źrenicy,
- błona wewnętrzna (siatkówka) – najbardziej wewnętrzna błona oka. Jest to światłoczuła część oka odpowiedzialna za odbieranie bodźców świetlnych, które są przetwarzane w bodźce nerwowe. Za pośrednictwem nerwu wzrokowego, fale te docierają do mózgu, gdzie są przetwarzane przez korę wzrokową w obrazy. Warto dodać, że w siatkówce znajdują się komórki fotoreceptorowe, które nazywamy czopkami (pozwalają dostrzegać kolory, szczegóły) i pręcikami (pozwalają dobrze widzieć nawet przy słabym oświetleniu i po zmroku).
Co to jest aparat ochronny oka? Oczodół, powieki, rzęsy, brwi i narząd łzowy
Mówiąc o budowie oka, warto przybliżyć także, czym jest aparat ochronny oka, który składa się z:
- oczodołu – twarda osłona, która chroni gałkę oczną przed różnymi urazami mechanicznymi,
- powiek górnych i dolnych oraz rzęs – powieki chronią oczy przed wysychaniem w trakcie snu, rzęsy chronią z kolei przed kurzem, pyłem oraz potem,
- brwi – chronią oczy przed zanieczyszczeniami, potem, śniegiem, deszczem itp.,
- spojówka – delikatna błona zlokalizowana na wewnętrznej powierzchni powieki i zewnętrznej powierzchni twardówki oka,
- narządu łzowego – składa się z gruczołów łzowych, gruczołów Hardera i przewodów wyprowadzających. Podstawową rolą narządu łzowego jest produkcja filmu łzowego. Gruczoł łzowy odpowiada za oczyszczanie, zwilżanie rogówki i spojówki.
Pozostałe elementy oka – soczewka, rogówka, plamka żółta, ciecz wodnista
Jak podkreślają lekarze okuliści, narząd wzroku ma skomplikowaną budowę. Oko człowieka składa się z licznych elementów, dzięki którym możemy prawidłowo odbierać widziany obraz. Jedną z najważniejszych elementów w układzie optycznym oka jest soczewka zlokalizowana pomiędzy ciałem szklistym a siatkówką. Naturalna soczewka w zależności od okoliczności może zmieniać kształt (jest to akomodacja), odpowiada za załamywanie promieni świetlnych i skupianie ich na siatkówce. To dzięki niej możemy cieszyć się ostrym widzeniem obiektów będących w różnej odległości od oka.
Jak już wspomnieliśmy wcześniej, z kolei rogówka jest odpowiedzialna za załamywanie promieni świetlnych i ich skupianie. Warto omówić jeszcze inny element budowy oka, jakim jest plamka żółta (łac. macula lutea) – znajduje się w centrum siatkówki. Jak sama nazwa wskazuje, ma żółtą barwę i zapewnia nam prawidłowe widzenie. Z kolei ciecz wodnista wypełnia przestrzeń pomiędzy soczewką a rogówką. Wraz z ciałem szklistym nadaje oku ludzkiemu odpowiedni kształt.
FAQ
Czym są błyski w oku?
Błyski w oku mogą być objawem różnych chorób okulistycznych i zawsze warto skonsultować je z lekarzem. Jeżeli jesteś zainteresowany badaniami diagnostycznymi, umów się na wstępną konsultację i zarezerwuj wizytę.
Co oznaczają białe nitki w oku?
Białe nitki w oku to zwykle męty, które oznaczają zmianę architektury ciała szklistego. Jeśli chcesz upewnić się, że Twój narząd wzroku jest zdrowy, możesz skorzystać z kompleksowej diagnostyki.
Która część oka widzi?
Widzimy dzięki soczewce, która skupia promienie świetlne wpadające do oka. Najczęściej diagnozowaną chorobą soczewki, która powoduje jej stopniowe zmętnienie i problemy ze wzrokiem jest zaćma.
Źródła:
https://sound.eti.pg.gda.pl/student/pp/oko-budowa_i_wlasnosci.pdf [dostęp: 28.03.2024 r.]
https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/zdroweoczy/68655,budowa-narzadu-wzroku [dostęp: 28.03.2024 r.]