Co to jest jaskra?
Jaskra powoduje powolne i nieodwracalne zamieranie nerwu wzrokowego. Wzrastające ciśnienie doprowadza do niszczenia i zaniku włókien nerwowych siatkówki oraz odżywiających je naczyń krwionośnych, czyli neuropatii jaskrowej, której konsekwencją jest utrata wzroku. Skutkiem tego jest pogłębiające się zawężenie pola widzenia, początkowo niezauważalne, z czasem doprowadzające do całkowitej ślepoty. Sprawdź, jakie są pierwsze objawy jaskry.
Objawy jaskry
U niektórych osób pierwszymi objawami jaskry są:
- pogorszenie ostrości widzenia;
- bóle głowy;
- silny ból oka i głowy zlokalizowany nad łukiem brwiowym;
- światłowstręt;
- częste łzawienie oczu;
- widzenie tęczowych kół przy spoglądaniu na źródło światła;
- trudności z adaptacją do ciemności;
- zaczerwienie oka i poszerzenie źrenicy;
- bardzo twarda gałka oczna.
Powyższe objawy mogą być spowodowane zbyt wysokim ciśnieniem śródgałkowym. Do jego podwyższenia dochodzi wtedy, gdy produkowana w oku ciecz wodnista, która odżywia i oczyszcza soczewkę oraz rogówkę, odpływa wolniej niż jest produkowana.
Podstawowym badaniem jest sprawdzanie ciśnienia wewnątrz gałki ocznej, ponieważ jego podwyższenie jest jedną z głównych przyczyn jaskry. U ludzi zdrowych ciśnienie oczne wynosi od 9 do 21 mm Hg. Jednak u 80 proc. chorych schorzenie można wcześnie wykryć tylko dzięki specjalistycznym badaniom diagnostycznym.
Profilaktyka jaskry
W profilaktyce jaskry nie wystarczy tylko ograniczać się do sprawdzania ciśnienia śródgałkowego, ponieważ występuje też typ jaskry normalnego ciśnienia.
U niektórych osób ciśnienie może być w granicach normy, a mimo to dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i rozwoju jaskry. Co czwarta osoba chorująca na jaskrę ma ciśnienie śródgałkowe w normie. Są też pacjenci z podwyższonym ciśnieniem, u których jaskra się nie rozwija.
O rozpoznaniu choroby decyduje nie tyle poziom ciśnienia, ale przede wszystkim jego wpływ na nerw wzrokowy. Poza ciśnieniem śródgałkowym trzeba badać tarczę nerwu wzrokowego i pole widzenia, a także wykonywać badanie obrazowe dna oka i grubości rogówki.
Jaskra na całe życie
Jaskry nie można cofnąć, ale udaje się ją spowolnić, a nawet zatrzymać. Dlatego tak ważne jest wczesne jej wykrycie i podjęcie odpowiedniego leczenia, pozwalającego zachować dobry wzrok nawet do końca życia. Po 35. roku życia raz w roku powinniśmy zgłaszać się na kontrolne badania okulistyczne (badanie dna oka, ocena pola widzenia, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego), pozwalające wykluczyć jaskrę.
Nieleczona jaskra to gwarancja ślepoty
Nawet co piąty niewidomy to osoba, która odpowiednio wcześnie nie podjęła leczenia. Główną metodą leczenia jaskry jest farmakoterapia, a gdy nie pomaga, stosowane jest leczenie laserowe lub chirurgiczne. W Polsce dostępne są skuteczne leki, w wielu placówkach wykorzystywany jest nowoczesny sprzęt diagnostyczny.
Jaskra częściej dotyka osoby po 40. roku życia. Mogą się również zdarzyć zachorowania wśród dzieci i młodzieży. Do grupy ryzyka należą osoby, u których w rodzinie występowały przypadki jaskry, również osoby z niskim ciśnieniem tętniczym, cierpiące na krótkowzroczność oraz zaburzenia krążenia obwodowego (z tendencją do marznięcia stóp i dłoni).
Bibliografia:
- Gupta D, Chen PP. Glaucoma. Am Fam Physician. 2016 Apr 15; 93(8): 668-74. PMID: 27175839.
- McMonnies C.W. Glaucoma history and risk factors. J Optom. 2017 Apr-Jun; 10(2): 71-78. doi: 10.1016/j.optom.2016.02.003. Epub 2016 Mar 23. PMID: 27025415; PMCID: PMC5383456.
- Pojda S.M. (red.). Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostyki i udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentów medycyny. Wydanie II poprawione. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2006.
- https://www.aoa.org/healthy-eyes/eye-and-vision-conditions/glaucoma?sso=y