Dystrofia rogówki to grupa chorób, które występują zazwyczaj w obu gałkach ocznych (symetrycznie). Z patofizjologicznego punktu widzenia dochodzi do uszkodzenia komórek w poszczególnych warstwach budujących rogówkę. Niejednokrotnie pierwsze objawy choroby pojawiają się we wczesnym okresie życia, doprowadzając do zaburzeń widzenia – dystrofie rogówki mają charakter wrodzony.
Zwyrodnienie rogówki
Rogówka pomimo swojej bardzo małej grubości (średnio niewiele ponad pół milimetra!) składa się z wielu warstw komórek. Kolejno występujące po sobie warstwy stanowią:
- nabłonek przedni rogówki,
- blaszka graniczna przednia,
- istota właściwa rogówki,
- warstwa Duy,
- blaszka graniczna tylna,
- nabłonek tylny rogówki.
Jak łatwo zgadnąć, każda z tych warstw może cechować się budową dystroficzną. Patologie dotyczące nabłonka rogówki nazywane są odpowiednio dystrofią Cogana oraz dystrofią Meesmanna.
Dystrofia Cogana – przyczyny i objawy
To jedna z najczęściej występujących postaci dystrofii rogówki. Może być dziedziczona genetycznie, jak i może występować w sposób idiopatyczny (spontaniczny). Wiele osób może być nieświadomych, że ich rogówka wykazuje cechy dystrofii Cogana, bowiem niejednokrotnie przypadłość nie daje żadnych niepokojących objawów. Jeśli pojawią się dolegliwości, to najczęściej zgłaszany jest:
- ból oka,
- uczucie ciała obcego pod powieką,
- zaburzenia widzenia.
Leczenie opiera się na stosowaniu kropli do oczu, specjalnych soczewek kontaktowych czy fotokeratektomii terapeutycznej (PTK). Odpowiednia terapia dobierana jest do stopnia zaawansowania schorzenia oraz jego postaci.
Jakie są przyczyny i objawy dystrofii rogówki Fuchsa?
Dystrofia Fuchsa jest częstą w populacji dystrofią rogówki. Jak podkreślają specjaliści, dystrofia Fuchsa dotyczy częściej kobiet, a pierwsze objawy pojawiają się najczęściej po 50. roku życia. Podobnie jak dystrofia Cogana ten rodzaj choroby oczu może występować spontanicznie lub na tle genetycznym (dziedziczenie w sposób autosomalny dominujący). Pacjenci nie zawsze zgłaszają dokuczliwe objawy. Część dystrofii Fuchsa przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta dopiero podczas rutynowego badania okulistycznego. Niektórzy chorzy zgłaszają:
- dolegliwości bólowe oka (nasilające się rano, po przebudzeniu),
- pogorszenie widzenia (spadek ostrości wzroku),
- obrzęk rogówki,
- łzawienie,
- nadwrażliwość na światło.
Co obejmuje diagnostyka dystrofii rogówki?
Jesteś ciekawy, jak wygląda proces diagnostyczny nieprawidłowości w obrębie rogówki? Rozpoznanie dystrofii rogówki składa się ze szczegółowego wywiadu lekarskiego, badania w lampie szczelinowej, a także badania histopatologicznego. Specjalista może też zalecić Pacjentowi wykonanie badań dodatkowych, takich jak np.:
- badanie przedniego odcinka oka z użyciem lampy szczelinowej,
- badania dodatkowe (np. mikroskopia konfokalna rogówki, ultrabiomikroskopia, spektralna optyczna koherentna tomografia).
W razie wskazań lekarz zasugerować choremu zrobienie badań genetycznych.
Pomocnym narzędziem diagnostycznym jest w szczególności pomiar grubości rogówki. Wiedz, że zwiększenie grubości rogówki może być objawem rozwoju dystrofii rogówki Fuchsa czy też niewydolność komórek śródbłonka.
Na czym polega leczenie dystrofii rogówki?
Schorzenia rogówki bardzo często wymagają leczenia. Jak powszechnie wiadomo, nie jest możliwe usunięcie przyczyny schorzeń genetycznych – konieczne jest więc działanie typowo objawowe, które ma za zadanie zmniejszyć dokuczliwe symptomy choroby oraz podnieść komfort życia Pacjentów. Zazwyczaj terapia opiera się na stosowaniu preparatów działających miejscowo (na przykład krople lub maści do oczu) czy też wykorzystywaniu soczewek kontaktowych w formie opatrunku.
Dobre rezultaty daje też zabieg fotokeratektomii terapeutycznej (PTK, phototherapeutic keratectomy) z wykorzystaniem lasera excimerowego. Procedura jest przeprowadzana w miejscowym znieczuleniu i cechuje się wysokim profilem bezpieczeństwa.
U części Pacjentów może okazać się konieczne wykonanie przeszczepu rogówki (keratoplastyka), które zazwyczaj przynosi satysfakcjonujące efekty.
Dystrofia a inne choroby rogówki
Mówiąc o dystrofiach rogówki, warto także wspomnieć o schorzeniu nazywanym „stożkiem rogówki”. W chorobie tej dochodzi do ścieńczenia oraz nadmiernego wypuklenia rogówki. Początek nieprawidłowości najczęściej ma miejsce w okresie dojrzewania. Stożek rogówki często współwystępuje z niektórymi chorobami genetycznymi takimi jak zespół Downa czy zespół Marfana. Objawy, które mogą zgłaszać Pacjenci, to najczęściej pogorszenie jakości widzenia w wyniku zwiększającego się astygmatyzmu, to nadwrażliwość na światło.
Leczenie zależy od fazy oraz stopnia zaawansowania choroby. Leczenie zależy od stopnia rozwoju choroby – operacyjne polega na przeszczepie rogówki lub wszczepieniu tak zwanych pierścieni rogówkowych.
Niestety z uwagi na genetyczny charakter dystrofii rogówki nie ma możliwości, aby zapobiec występowaniu choroby. Nie zawsze jest możliwe także całkowite wyleczenie choroby, między innymi dlatego chorzy z dystrofią rogówki muszą być pod stałą kontrolą lekarza okulisty.
FAQ
Jak rozpoznać zapalenie rogówki?
Typowym objawem stanu zapalnego jest ostry ból oka, światłowstręt, obniżenie ostrości wzroku. Chore oko jest czerwone i tkliwe, pojawia się obrzęk powiek i wydzielina śluzowo-ropna w worku spojówkowym. Jeśli chcesz poddać się diagnostyce narządu wzroku, umów się na konsultację wstępną i zarezerwuj wizytę.
Jak długo goi się uszkodzona rogówka?
W wielu przypadkach regeneracja nabłonka rogówki trwa kilka dni. Jednak u Pacjentów z cukrzycą lub ZSO proces ten może się wydłużyć. Jeśli podejrzewasz u siebie rozwój choroby oczu, nie zwlekaj i skontaktuj się ze specjalistami.
Co to jest dystrofia rogówki?
To grupa chorób o charakterze dziedzicznym, które wynikają z nieprawidłowej budowy poszczególnych warstw rogówki. Jeśli przypuszczasz, że zmagasz się z tym problemem okulistycznym, skorzystaj z pomocy naszych specjalistów.
Źródła:
- https://podyplomie.pl/okulistyka/16759,wplyw-roznych-czynnikow-na-ubytek-komorek-srodblonka-rogowki?page=4 [dostęp: 13.12.2023 r.]
- https://www.przegladokulistyczny.pl/wspczesne_metody [dostęp: 13.12.2023 r.]