Zaćma, czyli przymglona soczewka w oku, jeśli się pojawi, to z pewnością będzie postępować z wiekiem. Mówimy wtedy, że zaćma dojrzewa. Aby się jej pozbyć trzeba poddać się zabiegowi usunięcia soczewki własnej i wszczepienia sztucznej. Jak się okazuje ten wszczepiany nowoczesny implant soczewkowy może nie tylko przywrócić przejrzystość spojrzenia, ale także skorygować dotychczasową wadę wzroku lub umożliwić czytanie z bliska. Kiedy najlepiej poddać się zabiegowi na zaćmę? Czy czekać aż zaćma dojrzeje, czy już na samym jej początku zapisać się na operację?
Aż dojrzeje?
Dawne metody chirurgii zaćmy polegały na wykonaniu na oku cięcia rzędu 10-12 mm, przez które usuwało się całą zaćmioną soczewkę, a następnie do pozostawionej torebki soczewki wszczepiało się implant. Powstałą w wyniku cięcia ranę należało opatrzeć szwami. Operacja trwała długo i była obciążająca dla pacjenta. Następnie przebiegała rekonwalescencja bogata w ostrożność i uważność, aby nie przewrócić się i nie przeciążyć. Blisko 3 dni spędzało się na szpitalnym oddziale okulistycznym i poddawano obserwacji. Gojenie także było długie. Tak, to były czasy, kiedy należało czekać, aż zaćma dojrzeje, by ją z powodzeniem usunąć z oka. Wszystko z uwagi na to, by bezpiecznie pozbyć się całej zamglonej soczewki – która w przypadku dojrzałej zaćmy była gruba i sztywna. Niestety opisane metody zabiegowe pozostawiały wiele do życzenia.
- Mniej przewidywalna wada wzroku po zabiegu
- Spory astygmatyzm po zabiegowy
- Długa rekonwalescencja
- Stosowanie szwów
- Większe ryzyko przemieszczenia wszczepionej soczewki
Ponadto rozpychająca się w oku, coraz grubsza soczewka, może powodować wzrost ciśnienia śródgałkowego, często prowadząc do zamknięcia kąta rogówkowo-tęczówkowego, a w efekcie do jaskry. Wówczas trzeba zaćmę usunąć w trybie pilnym, gdyż oddziałując na inne struktury oka, może nieodwracalnie uszkodzić wzrok. Dodatkowo, co ważne, diagnostyka oka z zaćmą dojrzałą jest utrudniona. Nie udaje się ocenić stanu siatkówki, dokładnej długości gałki ocznej, pojawia się zez, który rzutuje na wyniki innych badań, które mogą być kluczowe w poprawnej kwalifikacji pacjenta do zabiegu zaćmy.
Operacja usunięcia zaćmy
W czasach kiedy technika idzie do przodu szybciej niż jesteśmy sobie w stanie wyobrazić i dążymy do miniaturyzacji codziennych przedmiotów – kart pamięci, pendrive’ów, komputerów, telefonów, tym bardziej pragniemy aby zminimalizować wszystko, co inwazyjne w technikach zabiegowych. W zabiegach zaćmy aktualnie używana szerokość cięcia, które chirurg wykonuje na oku to tak zwane mikro-cięcie – ok. 2mm. Czyli 5-6 razy mniejsze niż przed laty! Poza tym nie usuwamy zamglonej soczewki z oka w całości, tylko stosujemy technikę ultradźwiękową, aby rozbić ją na drobne elementy, które odsysane są z torebki soczewkowej. Przez wykonane mikro-cięcie chirurg przy pomocy specjalnej strzykawki wprowadza do oka soczewkę sztuczną, która w tym czasie jest zwinięta w mały rulon. Po zaimplementowaniu soczewka ta rozwija się w oku i należy tylko i wyłącznie skorygować nieco w miarę potrzeby jej położenie. Całość procedury zabiegowej obejmuje czas 10-20 minut. Na oko zakładany jest opatrunek, który na drugi dzień w trakcie kontroli pooperacyjnej zostanie zdjęty. Rekonwalescencja po takim zabiegu nowej generacji jest, jak możemy sobie wyobrazić, znacznie krótsza, a widzenie wraca w szybkim tempie.
Kiedy na zabieg?
Współczesna technika operacji usunięcia zaćmy determinuje czas, w jakim najlepiej wybrać się na zabieg. Specjaliści podaną, że idealny czas na zabieg to moment, kiedy zaćma zaczęła nam przeszkadzać, czyli innymi słowy, zauważyliśmy spadek ostrości widzenia, który nam utrudnia codzienne funkcjonowanie. Obecnie, gdy zabieg katarakty, wiąże się nie tylko z wyleczeniem, ale i korektą wady wzroku, tym bardziej nie powinniśmy zwlekać w oczekiwaniu na operację. Co więcej, czekanie aż zaćma dojrzeje może być znamienne w skutkach. Okazuje się, że zbyt gruba i sztywna soczewka nie poddaje się działaniu ultradźwięków, tak łatwo, jak w mniej zaawansowanym stadium. Oznacza to konieczność wydłużenia czasu trwania procedury, a w ostateczności, zastosowania szerokiego cięcia, jak to miało miejsce przed laty.
Efekty zabiegu są zdecydowanie mniej przewidywalne w zaćmie dojrzałej. Jak już wspominaliśmy, również powrót do codziennych aktywności będzie tu wydłużony w czasie. Okulista kwalifikujący pacjenta do zabiegu zaćmy, jeśli pacjent zwlekał zbyt długo, może mieć trudność w ocenie dna oka. W konsekwencji nie jest w stanie sprawdzić, czy nie ma niepokojących zmian związanych z wiekiem na siatkówce i w tylnym odcinku oka. Natomiast optometrysta nie jest w stanie wówczas wykonać biometrii optycznej, która jest uznawana aktualnie za złoty standard pomiaru długości gałki ocznej. Wykonuje się w takim wypadku biometrię ultradźwiękową, która jest metodą mniej precyzyjną, dodatkowo utrudnioną w przypadku słabego widzenia, przez brak możliwości skupienia wzroku na jednym punkcie przez chorego.
W planowaniu zabiegu zaćmy coraz częściej stosowana jest zasada spadku ostrości widzenia u chorego do 30-40%. To dobry czas, pod warunkiem, że nie zapisujemy się dopiero wtedy do kolejki na zabieg refundowany. Wtedy po kilkunastu-kilkudziesięciu miesiącach, może się okazać, że zaćma dojrzała. Dlatego najlepszym wyznacznikiem dla osoby, u której zdiagnozowano zaćmę, jest czas kiedy to zamglenie w oku zaczyna nam doskwierać i utrudniać życie. To czas, kiedy trzeba wybrać się na kwalifikację do zabiegu zaćmy i poddać procedurze operacyjnej. Nie trać czasu i spraw aby po usunięciu zaćmy widzieć tak, jak zawsze chciałeś!
Zobacz cennik operacji usunięcia zaćmy
Bibliografia:
- Gimbel H.V., Dardzhikova A.A. Consequences of waiting for cataract surgery. Curr Opin Ophthalmol. 2011 Jan; 22(1): 28-30. doi: 10.1097/ICU.0b013e328341425d. PMID: 21076306.
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysoczewki/73341,zacma
- https://www.allaboutvision.com/conditions/cataracts.htm