Układ optyczny oka nie zawsze zapewnia nam doskonałe widzenie. Często z różnych przyczyn może pojawić się wada wzroku, taka jak krótkowzroczność. U dzieci, jak i dorosłych jest to jeden z najczęstszych powodów korzystania z okularów korekcyjnych oraz noszenia soczewek. Krótkowzroczność to wada refrakcji związana z niewłaściwym skupianiem się promieni świetlnych za siatkówką. Co jeszcze warto wiedzieć o miopii oraz anatomii oka, a zwłaszcza rogówki i soczewki? W jaki sposób można pozbyć się małej krótkowzroczności, jak i zaawansowanej wady?
Krótkowzroczność — co to jest?
Krótkowzroczność (miopia, bliskowzroczność) to wada wzroku polegająca na wyraźnym widzeniu obiektów znajdujących się blisko, a nieostrym tych położonych dalej. Jej istotą jest fakt, że tor optyczny oka skupia obraz przed warstwą siatkówki, a nie precyzyjnie na niej. Krótkowzroczność dotyka ludzi w każdym wieku, ale najczęściej rozpoczyna się w dzieciństwie lub okresie dojrzewania.
Krótkowzroczność jest jedną z najczęściej występujących wad wzroku. Szacuje się, że obecnie cierpi na nią przeszło pół miliarda ludzi na całym świecie. Niestety ta liczba z roku na rok rośnie. Krótkowzroczność można skorygować przy użyciu okularów lub soczewek kontaktowych.
Na czym polega krótkowzroczność? Przyczyny krótkowzroczności
Krótkowzroczność w większości przypadków jest spowodowana przez zbyt długą gałkę oczną. Problem nasila się wraz z jej wydłużaniem. Drugą najczęstszą przyczyną tej wady wzroku jest nadmierny współczynnik załamania soczewki, czyli nadmierna siła załamująca światło rogówki lub soczewki. Tym samym moc optyczna wynikająca z kształtu rogówki jest zbyt duża w stosunku do długości gałki ocznej.
Oto pełny podział krótkowzroczności ze względu na przyczyny:
- osiowa – zbyt długa gałka oczna,
- refrakcyjna – zbyt wysoki współczynnik załamania światła w soczewce oka, który może być wynikiem rozwijającej się cukrzycy lub zaćmy,
- mieszana – powodowana więcej niż jednym z powyższych czynników.
O występowaniu krótkowzroczności często decydują też uwarunkowania genetyczne. Miopia najczęściej powiększa się do około 21. roku życia, tzn. do czasu ukończenia wzrostu oka. Potem powinno się korygować nawet najmniejszą wadę wzroku, ponieważ brak korekcji może powodować inne dolegliwości. Brak podjęcia się korekcji krótkowzroczności u dzieci i młodzieży może wpływać na stopniowe powiększanie się wady.
Jakie są objawy krótkowzroczności?
Podstawowym objawem w rozwoju krótkowzroczności jest nieostre widzenie obiektów znajdujących się w oddali. Wada może więc m.in.: utrudniać prowadzenie pojazdów, oglądanie filmów, uprawianie sportu czy też rozpoznawanie oddalonych od nas przedmiotów lub osób. Często niesie też ze sobą zmęczenie, bóle głowy i bóle oczu.
Objawy krótkowzroczności to:
- nieostre widzenie wszystkiego, co nie znajduje się blisko,
- nawykowe przybliżanie przedmiotów,
- bóle, zawroty głowy i uczucie zmęczenia,
- pogorszenie widzenia przy słabym oświetleniu i w ciemności,
- pieczenie i bóle oczu,
- częste tarcie i mrużenie oczu.
Metody korygowania krótkowzroczności
Dwa podstawowe środki korekcji krótkowzroczności to okulary i soczewki kontaktowe. W przypadku tej wady wzroku używa się lub wklęsłych soczewek rozpraszających, oznaczonych symbolem minus (-).
U osób, u których występuje duża różnica w mocach pomiędzy okiem lewym a prawym, zwykle stosuje się soczewki kontaktowe, ponieważ okulary nie zapewniają w takiej sytuacji dobrego widzenia. Ponadto noszenie ich, zwłaszcza w średniej i dużej krótkowzroczności, pozwala na uzyskanie lepszej ostrości wzroku w porównaniu do okularów.
Ortokorekcja (Orto-K) polega na zakładaniu na noc indywidualnie dobranych gazoprzepuszczalnych soczewek kontaktowych, których zadaniem jest odpowiednie kształtowanie przedniej powierzchni rogówki w trakcie snu. Po ich zdjęciu rano spłaszczona krzywizna rogówki umożliwia ostre widzenie przez cały dzień. Ta forma korekcji krótkowzroczności jest szczególnie polecana dzieciom i młodzieży.
Osoby zmagające się z krótkowzrocznością powinny pamiętać o regularnych badaniach wzroku u okulisty w gabinecie specjalistycznym i przestrzeganiu zasad higieny pracy wzrokowej.
Korygowanie krótkowzroczności
Zarówno krótkowzroczność, jak i pozostałe wady wzroku (nadwzroczność, astygmatyzm) można z powodzeniem skorygować za pomocą zabiegów chirurgicznych. Metody laserowej korekcji wzroku są wybierane przez coraz szersze grono pacjentów. Laserowa korekcja wzroku polega na wypłaszczeniu promienia rogówki, co powoduje zmianę jej mocy łamiącej w taki sposób, aby promienie światła wpadające do oka po przejściu przez układ optyczny zostały skupione na siatkówce. Zabieg charakteryzuje się wysoką efektywnością i skutecznością. Laserowa korekcja wzroku jest całkowicie bezbolesnym zabiegiem, który w około 20 minut przywraca komfort życia pacjenta.
Najpopularniejsze metody laserowej korekcji wzroku to:
- metody powierzchniowe, np. fotokeratektomia refrakcyjna (PRK),
- metody głębokie, np. LASIK (FemtoLASIK),
- metodę trzeciej generacji ReLEx® SMILE.
Z równie wysoką skutecznością można skorygować krótkowzroczność za pomocą zabiegów wewnątrzgałkowych, do których zaliczamy:
- soczewki fakijne – wszczepiane pomiędzy naturalną soczewkę oka a tęczówkę pacjenta,
- refrakcyjną wymianę soczewki – zabieg polegający na wszczepieniu sztucznej soczewki.
Bibliografia:
- Saw S.M., Matsumura S., Hoang Q.V. Prevention and Management of Myopia and Myopic Pathology. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2019 Feb 1; 60(2): 488-499. doi: 10.1167/iovs.18-25221. PMID: 30707221.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/wadywzroku/74638,krotkowzrocznosc