Prawidłowe widzenie jest niezbędne do codziennego wykonywania obowiązków, prowadzenia pojazdów czy bezpiecznego funkcjonowania. Jednak w ciągu ostatnich lat coraz więcej osób boryka się z występowaniem różnych wad refrakcji i problemami ze wzrokiem. Ma na to wpływ nieodpowiednia higiena wzroku, choroby współistniejące, ale też intensywna praca przed komputerem czy nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych. Jakie są najpopularniejsze wady refrakcyjne i na czym polega korekcja wzroku? Sprawdź, o czym mogą świadczyć niewyraźne widzenie, bóle głowy oraz inne niepokojące objawy, i w porę zgłoś się do okulisty.
Czym jest wada wzroku?
Wada wzroku to forma upośledzenia pewnej zdolności oczu do prawidłowego ogniskowania obrazu na siatkówce oka, wskutek czego powstaje on najczęściej przed lub za nią. Warto wiedzieć, że wady wzroku w okulistyce nie są uznawane za choroby oczu, dlatego w celu poprawy widzenia częściej mówi się o ich korekcji niż leczeniu.
W wyniku występowania wad wzroku Pacjenci mają problem z wyraźnym widzeniem z bliska lub daleka, a w niektórych przypadkach kontury obserwowanych przedmiotów są zakrzywione albo rozmyte. W przypadku zaburzeń ostrości wzroku i pojawiania się nieprawidłowości refrakcji oka niezbędna jest korekcja wady. W przeciwnym wypadku może dojść do pogłębiania się zjawiska, a także rozwoju choroby oczu.
Wśród najczęściej występujących powikłań nieleczonych wad refrakcji, nazywanych inaczej niemiarowością oka, można wyróżnić:
- jaskrę,
- odwarstwienie siatkówki,
- AMD (zwyrodnienie plamki żółtej),
- makulopatię.
Zaburzenia widzenia i niezdolność oka do tworzenia wyraźnego obrazu zawsze warto skonsultować z okulistą.
Przyczyny rozwoju wad wzroku
Problemy oczne bardzo często mają charakter dziedziczny. Jednak wśród przyczyn występowania wad wzroku można wskazać również takie czynniki, jak nadwyrężanie oczu i długą pracę przy komputerze, zwłaszcza w bliskich odległościach od urządzenia. Dla układu optycznego szczególnie szkodliwa jest też praca zdalna czy warunki home office.
Ponadto do występowania wad wzroku przyczynia się również brak przerw w pracy i zbyt mała ilość czasu spędzanego na świeżym powietrzu. Problemy ze wzrokiem mogą być spowodowane występowaniem różnego rodzaju chorób, m.in. takich jak cukrzyca, oraz być następstwem urazów mechanicznych.
Oprócz czynników genetycznych i środowiskowych na rozwój problemów ze wzrokiem istotnie wpływa także brak korygowania wady za pomocą okularów korekcyjnych czy soczewek kontaktowych.
Rodzaje wad wzroku
W obrębie naszego narządu wzroku można wyróżnić wady refrakcji, do których zaliczamy krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm. Niekiedy do wad zaliczana jest też starczowzroczność, czyli prezbiopia, jednak to klasyfikacja niepoprawna.
Prezbiopia jest rodzajem zaburzenia podobnie jak zez czy daltonizm. Starczowzroczność, choć miewa podobne symptomy do dalekowzroczności, pojawia się wraz z wiekiem na skutek naturalnych procesów zachodzących w oku.
Na czym polega krótkowzroczność i jak objawia się ta popularna wada?
Miopia, czyli krótkowzroczność, jest najczęściej występującą wadą wzroku. Krótkowzroczność najczęściej wiąże się z faktem, że oko jest dłuższe niż być powinno. W tym przypadku obraz powstaje przed siatkówką. Pacjent niewyraźnie widzi przedmioty, które znajdują się daleko od niego. Problemy z widzeniem nie występują jednak podczas czytania czy rozpoznawania rzeczy w bliży.
Charakterystycznym objawem krótkowzroczności jest mrużenie oczu. Dzięki temu możliwe staje się zmniejszenie poziomu rozproszenia obrazu powstającego na siatkówce i tym samym nieco wyraźniejsze widzenie.
Najczęstsze wady wzroku – dalekowzroczność, czyli nadwzroczność
Dalekowzroczność określa przypadek, w którym promienie świetlne wpadające do gałek ocznych również załamują się nieprawidłowo, jednak obraz powstaje za siatkówką. Nadwzroczność najczęściej wiąże się z faktem, że oko jest krótsze, niż być powinno. Brak zdolności oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu, którego skutkiem jest niewyraźne widzenie z bliska, nazywane bywa też hiperopią. Ta wada jest drugą pod względem popularności na świecie.
Co to jest astygmatyzm?
Astygmatyzm to wada wzroku polegająca na występowaniu nieregularnego kształtu rogówki lub soczewki w oku Pacjenta. Wskutek niewłaściwej budowy tej zewnętrznej części gałki ocznej promienie świetlne skupiają się w dwóch różnych płaszczyznach zamiast w jednej. Powstający obraz jest więc nie tylko niewyraźny, lecz także zaburzony, np. pod względem kształtu. Dochodzi do nieprawidłowego postrzegania przedmiotów obserwowanych zarówno z bliska, jak i daleka.
Astygmatyzm występuje często wraz z krótkowzrocznością czy nadwzrocznością jednocześnie. Typowe objawy towarzyszące astygmatykowi to m.in.: mrużenie oczu, przechylanie głowy, trudności z koncentracją, kłopoty z czytaniem i częstsze mruganie.
Ogólne objawy wad wzroku i prezbiopii (starczowzroczności)
Poza takimi symptomami, jak niewyraźne widzenie z bliska lub daleka, mrużenie oczu w celu wyostrzenia obrazu czy też nieistniejące wcześniej kłopoty z czytaniem, o rozwijającej się wadzie wzroku mogą świadczyć takie objawy, jak:
- łzawienie oczu,
- zespół suchego oka,
- zmęczenie oczu,
- bóle oczu i głowy,
- bóle karku,
- znacznie krótszy czas komfortowej pracy i skupienia przed komputerem niż kiedyś.
Te objawy mogą świadczyć o problemach dotyczących różnych struktur oka, ale też być sygnałem wystąpienia wad. W wielu schorzeniach wczesna diagnoza umożliwia pełne wyleczenie i zahamowanie postępowania danej dolegliwości. Dlatego też z wizytą u okulisty nigdy nie warto zwlekać i należy potraktować tę kwestię priorytetowo.
Na czym polega diagnostyka i leczenie wad wzroku?
W przypadku krótkowzroczności, nadwzroczności lub astygmatyzmu diagnostyka polega na wykonaniu podstawowych badań okulistycznych i optometrycznych oraz dokonaniu pomiarów ostrości wzroku. Działania są bezbolesne i możliwe do wykonania przez okulistę w gabinecie podczas wizyty.
Korekcja wad refrakcyjnych wzroku polega na dobraniu odpowiednich okularów ze szkłami korekcyjnymi. W przypadku krótkowzroczności są to tzw. minusy, a nadwzroczności – plusy. Przy astygmatyzmie dobierane są szkła z cylindrem.
Istnieje również sposób, aby trwale pozbyć się wad wzroku o charakterze refrakcyjnym. W tym celu można wykonać laserową korekcję wzroku. Taki zabieg trwa zaledwie kilkanaście minut i jest całkowicie bezbolesny. W ciągu kilku dni Pacjent powraca do pełnej aktywności. Cała procedura jest też bezpieczna i niezwykle precyzyjna.
FAQ
Co zalicza się do wad wzroku?
Do wad wzroku zalicza się krótkowzroczność, nadwzroczność i astygmatyzm. Niekiedy też do tego grona włączana jest prezbiopia, czyli starczowzroczność, oraz daltonizm i zez. Są to jednak nie tyle wady, co zaburzenia wzroku.
Jak koryguje się wady wzroku?
Wady wzroku można skutecznie korygować za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych o odpowiednich mocach. Możliwe jest również trwałe i skuteczne pozbycie się wady wzroku dzięki wykonaniu laserowej korekcji wzroku.
Czy laserowa korekcja wzroku boli?
Laserowa korekcja wzroku to zabieg, który wykonuje się w znieczuleniu, dzięki czemu jest całkowicie bezbolesny. Ponadto trwa zaledwie kilkanaście minut. Dzięki zastosowaniu innowacyjnych technologii procedura jest bezpieczna, nawet w przypadku poruszenia gałką oczną – wówczas laser natychmiast przestaje działać.
Źródła:
- Oleszczyńska-Prost, Ewa. “Krótkowzroczność. Część I-patogeneza w świetle aktualnego stanu wiedzy.” Klinika Oczna 120.3 (2018).
- Czaińska, Monika. “Wyzwania diagnostyki i korekcji nadwzroczności.” Optyka (2020).
- Molska, M., and R. Naskręcki. “Astygmatyzm–klasyfikacja, metody badania i korekcji.” Optyka 1 (2015): 36-38.
- Spyra, Mariusz, et al. “Współczesne możliwości korekcji prezbiopii pooperacyjnej metodami implantacji soczewek wewnątrzgałkowych u pacjentów z zaćmą.” OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology 3.4 (2016): 270-278.
- Wierzbowska, Joanna, Marcin Smorawski, and Dominik Uram. “Indywidualizacja wyboru metody korekcji wady wzroku.” OphthaTherapy. Therapies in Ophthalmology 8.1 (2021): 58-64.
- Juda, Maciej, and Joanna Wierzbowska. “Przeciwwskazania ogólne do zabiegów laserowej korekcji wzroku.” Pediatria i Medycyna Rodzinna (Paediatrics & Family Medicine) 18.4 (2022).