Dystrofie stanowią grupę chorób, które występują zazwyczaj w obu gałkach ocznych (symetrycznie). Z patofizjologicznego punktu widzenia, dochodzi do uszkodzenia komórek w poszczególnych warstwach budujących rogówkę. Niejednokrotnie pierwsze objawy choroby występują we wczesnym okresie życia, doprowadzając do zaburzeń widzenia – dystrofie rogówki mają charakter wrodzony.
Zwyrodnienie rogówki
Rogówka pomimo swojej bardzo małej grubości (średnio nie wiele ponad pół milimetra!) składa się z wielu warstw komórek. Kolejno występujące po sobie warstwy stanowią: nabłonek przedni rogówki, blaszka graniczna przednia, istota właściwa rogówki, warstwa Duy, blaszka graniczna tylna oraz nabłonek tylny rogówki. Jak łatwo zgadnąć, każda z tych warstw może cechować się budową dystroficzną. Patologie dotyczące nabłonka nazywane są odpowiednio dystrofią Cogana oraz dystrofią Meesmanna.
Dystrofia Cogana
To jedna z najczęściej występujących postaci dystrofii rogówki. Może być dziedziczona genetycznie, jak i może występować w sposób idiopatyczny (spontaniczny). Okazuje się, że wiele osób może być nieświadomych, że ich rogówka wykazuje cechy dystrofii Cogana, bowiem niejednokrotnie brak jest jakichkolwiek niepokojących objawów. Jeśli pojawią się dolegliwości, to najczęściej zgłaszany jest ból, uczucie ciała obcego pod powieką czy zaburzenia widzenia. Leczenie opiera się na stosowaniu kropli do oczu, specjalnych soczewek kontaktowych czy fotokeratektomii terapeutycznej (PTK). Odpowiednie leczenie dobierane jest do stopnia zaawansowania schorzenia oraz jego postaci.
Dystrofia rogówki Fuchsa
Dystrofia Fuchsa jest często występująca w populacji dystrofią rogówki. Statycznie, częściej występuje u kobiet, a pierwsze objawy pojawiają się najczęściej po 50 roku życia. Podobnie jak dystrofia Cogana, ten rodzaj schorzenia może występować zarówno na tle genetycznym (dziedziczenie w sposób autosomalny dominujący) lub spontanicznie. Pacjenci nie zawsze zgłaszają dokuczliwe objawy- część dystrofii Fuchsa przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta dopiero podczas rutynowego badania okulistycznego. Część chorych zgłasza dolegliwości bólowe oka (nasilające się rano, po przebudzeniu) oraz spadek ostrości wzroku.
Dystrofia rogówki – leczenie
Schorzenia rogówki bardzo często wymagają leczenia. Jak powszechnie wiadomo, nie jest możliwe usunięcie przyczyny schorzeń genetycznych – konieczne jest więc działanie typowo objawowe, które ma za zadanie zmniejszyć dokuczliwe symptomy choroby oraz podnieść komfort życia pacjentów. Zazwyczaj terapia opiera się na stosowaniu preparatów działających miejscowo (na przykład krople lub maści do oczu) czy też wykorzystywaniu soczewek kontaktowych, które działają w formie opatrunku. U części pacjentów może okazać się konieczne wykonanie przeszczepu rogówki, które zazwyczaj przynosi satysfakcjonujące efekty. Brak dobrych efektów przeszczepu rogówki u części chorych może być wskazaniem do ponownego wykonania zabiegu.
Choroby rogówki
Mówiąc o dystrofiach rogówki, warto także wspomnieć o schorzeniu nazywanym „stożkiem rogówki”. W chorobie tej dochodzi do ścieńczenia oraz nadmiernego wypuklenia rogówki. Początek nieprawidłowości najczęściej ma miejsce w okresie dojrzewania. Stożek rogówki często współwystępuje z niektórymi chorobami genetycznymi takimi jak zespół Downa czy zespół Marfana. Objawy, które mogą zgłaszać pacjenci to najczęściej pogorszenie jakości widzenia, zaczerwienienie oka, czy nadwrażliwość na światło. Leczenie zależy od fazy oraz stopnia zaawansowania choroby. Wyróżniamy leczenie zachowawcze, na które składa się stosowanie odpowiednich leków, okularów lub soczewek kontaktowych, a także operacyjne, które opiera się na przeszczepie rogówki lub wszczepieniu tak zwanych pierścieni rogówkowych.
Niestety z uwagi na genetyczny charakter dystrofii rogówki, nie ma możliwości, aby zapobiec występowaniu choroby. Nie zawsze jest możliwe także pełne wyleczenie – objawy mogą nawracać, między innymi dlatego chorzy z dystrofią rogówki muszą być pod stałą kontrolą lekarza okulisty.