Idealny zabieg okulistyczny? Powinien leczyć, a przy tym upiększać ☺ Brzmi dobrze, prawda? Tym właśnie zajmuje się okuloplastyka – dziedzina łącząca chirurgię plastyczną i okulistykę. Dzięki niej możemy poprawić wygląd okolicy oczu, nie pomijając przy tym kwestii ich zdrowia.
Te piękne, zdrowe oczy
Coś pojawiło się na Twoim oku. Jest małe, niby nie przeszkadza… ale masz wrażenie, że zdecydowanie lepiej wyglądałeś/łaś bez tej zmiany. Niedługo później obserwujesz, że narośl trochę się powiększyła, od czasu do czasu czujesz pieczenie, wydaje Ci się też, że nieco gorzej widzisz. Znakomitym rozwiązaniem w tej sytuacji może okazać się okuloplastyka – nowoczesna dziedzina medycyny, oferująca zabiegi łączące w sobie aspekt zarówno leczniczy, jak i estetyczny. To takie rozwiązanie „2 w 1” ☺.
Za pomocą okuloplastyki można usunąć wiele różnych zmian występujących w okolicy oczu. Przykłady? Oto one:
Kaszaki
Kaszaki to małe, zazwyczaj kilkumilimetrowe, niebolące guzki, które najczęściej pojawiają się na skórze powiek (oprócz tego również m.in. na reszcie twarzy i na owłosionej skórze głowy). Powstają z zatkania ujścia torebki włosowej lub gruczołu łojowego przez naturalnie produkowaną wydzielinę, czyli łój. Potrafią występować w dużych ilościach. Ponieważ są małe i zwykle mają kolor skóry (albo nieco jaśniejszy), przypominają trochę ziarenka kaszy – stąd zresztą wzięła się ich nazwa. Nie powinno się ich przekłuwać, bo można w ten sposób łatwo doprowadzić do zakażenia. Kaszaki zwykle są usuwane – chirurgicznie, laserowo lub przy pomocy zamrażania; warto się na to zdecydować, gdy przeszkadzają nam one wizualnie.
Kępki żółte
Kępkami żółtymi (lub inaczej żółtakami) nazywamy niewielkie grudki, które pojawiają się w okolicy oczu – najczęściej na powiekach, w pobliżu nosa. W większości występują symetrycznie po obu stronach twarzy. Są miękkie (choć z czasem mogą stwardnieć) i – jak sama nazwa wskazuje – żółtawe. Zdarza się, że przyjmują też bardziej pomarańczowy lub brązowy kolor. Skąd się biorą? Tworzy je nagromadzony tłuszcz (głównie cholesterol). Dlatego też mogą pojawiać się częściej u osób z zaburzeniami gospodarki lipidowej oraz w towarzystwie niektórych ogólnoustrojowych schorzeń, np.:
- cukrzycy;
- miażdżycy;
- chorób wątroby;
- przewlekłego zapalenia trzustki;
- chorób nerek.
Występują zarówno u młodych, jak i u starszych osób, najczęściej – ok. 40-50 roku życia. Choć nie są zmianami złośliwymi i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, mogą powodować u pacjenta uczucie dyskomfortu z powodów estetycznych – dlatego też najczęściej są usuwane. Bywa, że utrudniają również właściwą pracę powiek, przeszkadzając przy mruganiu. Pozbyć się ich można wykonując zabieg chirurgiczny, a także za pomocą lasera.
Skrzydliki
Skrzydlik to zgrubienie pojawiające się na spojówce, najczęściej od strony nosa. Swoją nazwę zawdzięcza trójkątnemu kształtowi przypominającemu skrzydełko owada. Składa się z tkanki włóknisto-naczyniowej i w wielu przypadkach z czasem ulega stopniowemu powiększeniu. Zwykle powoduje objawy takie jak m.in.:
- światłowstręt;
- wrażenie obecności ciała obcego pod powieką;
- zaczerwienienie i pieczenie oczu;
- uczucie dyskomfortu.
Bez odpowiedniego leczenia skrzydlik może doprowadzić do znacznego pogorszenia ostrości wzroku. Na wczesnym etapie rozwoju tej zmiany często wystarcza leczenie zachowawcze (np. odpowiednie krople lub maści), ale w bardziej zaawansowanych przypadkach najlepszym wyjściem jest zabieg okuloplastyczny. Skrzydlik może pojawić się u pacjentów w każdym wieku, choć najczęściej występuje u osób starszych. Do czynników ryzyka możemy zaliczyć promieniowanie UV, zanieczyszczenia (głównie kurz i pył) oraz silny ruch powietrza (np. działanie wiatru).
Brodawki
Brodawki mogą pojawiać się na całym ciele – i dlatego spotykamy je również na powiekach. To małe, najczęściej okrągłe, niebolesne grudki, często posiadające niewielkie zagłębienie w górnej części. Mają kolor szary, brązowy lub żółty. Główne rodzaje brodawek to:
- Brodawka łojotokowa – powstająca w efekcie nadmiernego namnażania się komórek naskórka, często u osób starszych. Jednym z czynników zwiększających ryzyko jej wystąpienia jest promieniowanie UV.
- Brodawka pospolita – nazywana też wirusową; wywoływana zakażeniem wirusem brodawczaka (HPV). Często pojawia się na dłoniach i stopach, a także na narządach płciowych. Na powiekach występuje rzadko.
- Brodawka płaska – bardziej spłaszczona; również ona jest wywoływana przez wirusa HPV. Najczęściej dotyczy osób młodych.
Brodawek nie powinno się dotykać ani podrażniać – może to spowodować ból. Zmiany te mają najczęściej charakter łagodny, ale trzeba zachować czujność – łatwo pomylić je z innymi, dużo poważniejszymi guzami, np. rakiem kolczystokomórkowym. Oznaki świadczące, że sprawa jest poważniejsza niż mogłoby się wydawać, to m.in.:
- pojawienie się owrzodzenia;
- wypadanie rzęs w pobliżu brodawki;
- obecność krwi lub sączącej się wydzieliny;
- powiększanie się brodawki;
- zmiana koloru na przypominający masę perłową.
Oczywiście im szybciej lekarz zdiagnozuje problem, tym większe szanse na skuteczne leczenie. Dlatego warto zgłosić się do specjalisty od razu, gdy tylko coś nas zaniepokoi. W większości przypadków zmianę taką jak brodawka usuwa się chirurgicznie, ale czasem też innymi sposobami, np. poprzez złuszczanie, a także laserem, ciekłym azotem lub przy pomocy elektrokoagulacji.
Korekta powiek – blepharoplastyka
Na koniec to, co w okuloplastyce występuje najczęściej – korekta powiek, fachowo nazywana blepharoplastyką. W tym pojęciu mieści się nie tylko usuwanie z ich okolicy różnego rodzaju narośli, ale również redukcja opadania powiek. Wbrew pozorom nie jest to taka rzadka przypadłość – szczególnie powyżej 50. roku życia. Na tym etapie życia u wielu z nas na górnej powiece gromadzi się nadmiar skóry i tłuszczu. U niektórych osób jest to wyraźnie widoczne – oczy (i cała twarz!) wyglądają wtedy na zmęczone, a czasami może dochodzić też do ograniczenia pola widzenia. Podobne zmiany pojawią się również w obrębie powieki dolnej – jako „worki pod oczami”.
Okuloplastyka – rozwiązanie na miarę XXI wieku
Większość zabiegów okuloplastycznych to krótkie procedury, które można wykonać w ramach chirurgii jednego dnia – i jeszcze w tym samym dniu wrócić do domu. Są całkowicie bezbolesne, ponieważ stosuje się miejscowe znieczulenie. Powrót do pełnej aktywności trwa zwykle ok. 7-10 dni (w zależności od wielkości zmiany, rodzaju zabiegu i indywidualnych uwarunkowań pacjenta).
Pamiętaj – jeśli zauważysz jakąś zmianę na swoim ciele, nie bagatelizuj jej. Umów się na wizytę do specjalisty, który dokładnie obejrzy i oceni narośl. Wczesne podjęcie leczenia daje najlepsze efekty i największe możliwości!
Bibliografia:
- Rebowe R.E., Runyan C. Blepharoplasty. 2020 Jul 31. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan–. PMID: 29494003.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- Jabłońska S., Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2013.
- https://www.news-medical.net/health/Oculoplastic-Surgery-Overview.aspx