Retinopatia cukrzycowa to stosunkowo częste powikłanie cukrzycy czyli nieprawidłowego, wysokiego stężenia cukru we krwi. Choroba ta dotyka nawet 420 milionów ludzi na całym świecie – z uwagi na powikłania jakie powoduje należy spojrzeć na nią w sposób wielokierunkowy – również pod względem okulistycznym.
Cukrzycowa choroba oczu
Pojęcie „cukrzycowa choroba oczu” jest szerokie – możemy wyróżnić retinopatię cukrzycową, która dotyczy zmian w siatkówce, a także inne schorzenia takie jak zaćma czy jaskra wtórna. Cukrzyca najczęściej wykrywana jest przypadkowo i trudno dokładnie określić jak długo trwa. Stanowi to spory problem, ponieważ największym czynnikiem ryzyka występowania retinopatii cukrzycowej jest czas trwania cukrzycy. Oczywiście równie ważnym jest tak zwane metaboliczne wyrównanie cukrzycy – choroba, która nie jest kontrolowana niesie znacznie większe ryzyko powikłań ocznych. Według statystyk, retinopatia cukrzycowa częściej występuje o osób z cukrzycą typu II niż z cukrzycą typu I (młodzieńczego).
Retinopatia cukrzycowa – przyczyny
U wielu pacjentów cukrzyca nie jest jedyną chorobą – oczywiście może ona występować w sposób „izolowany”, jednak u niektórych osób współwystępują również inne schorzenia, które są czynnikami ryzyka i progresji retinopatii cukrzycowej. Należy do nich nadciśnienie tętnicze (wartość powyżej 140mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 90mmHg dla ciśnienia rozkurczowego). W patogenezie progresji retinopatii cukrzycowej znaczenie mają także zaburzenia gospodarki lipidowej obejmujące nieprawidłowy poziom cholesterolu. Kolejnym schorzeniem mającym wpływ na ryzyko rozwoju i progresji retinopatii cukrzycowej jest nefropatia cukrzycowa nazywana także cukrzycową chorobą nerek. Podobnie jak retinopatia cukrzycowa należy ona do mikroangiopatii czyli powikłań mających swoje miejsce w małych naczyniach krwionośnych. Z większym ryzykiem rozwoju i progresji zmian o charakterze retinopatii muszą się liczyć także kobiety chorujące na cukrzycę, które zachodzą w ciążę.
Oko w cukrzycy
Znajomość czynników ryzyka rozwoju retinopatii cukrzycowej w znaczący sposób ułatwia dbanie o oko w cukrzycy. Oczywiście wiele zależy od samego pacjenta oraz właściwie prowadzonego leczenia. Bardzo ważne jest jej wyrównanie i dążenie do prawidłowego poziomu glikemii. Pogorszenie wzroku w cukrzycy najczęściej pojawia się stopniowo i rzadko widoczne jest od razu – to z kolei jest powodem późnego zgłaszania się do lekarza i braku właściwego leczenia. Można więc powiedzieć, że w początkowym okresie retinopatia pozostaje bezobjawowa – taki stan nie trwa jednak wiecznie. Jest o co walczyć, bowiem retinopatia może doprowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku. Często u pacjentów z cukrzycą typu pierwszego przebieg choroby jest szybszy.
Pogorszenie wzroku w cukrzycy
Rozwój retinopatii cukrzycowej trwa nieraz latami. Brak odpowiedniego leczenia może doprowadzić do wystąpienia powikłań – jednym z nich jest cukrzycowy obrzęk plamki. Z patofizjologicznego punktu widzenia, do schorzenia dochodzi w wyniku przenikania płynu do centralnej części siatkówki. Przyczyną jest „nieszczelność” naczyń krwionośnych, uszkodzonych w przebiegu cukrzycy. Nagromadzony płyn powoduje obrzęk siatkówki w konsekwencji zaburza widzenie. Pogorszenie wzroku w cukrzycy może mieć również inne przyczyny – należy do nich także zaćma i jaskra wtórna. U podstaw pierwszego schorzenia leży zmętnienie soczewki oka. Niezależnie od przyczyny, to właśnie zaćma jest najczęstszym powodem pogorszenia wzroku. Jaskra to z kolei grupa chorób u podstaw których leży uszkodzenie nerwu wzrokowego w konsekwencji doprowadzając do utraty wzroku.
Cukrzyca to podstępna choroba która, oddziałuje na cały organizm – również na narząd wzroku. Jeśli jesteś diabetykiem – koniecznie poddawaj się okresowym kontrolom u lekarza okulisty.
Bibliografia:
- Wang W., Lo A.C.Y. Diabetic Retinopathy: Pathophysiology and Treatments. Int J Mol Sci. 2018 Jun 20; 19(6): 1816. doi: 10.3390/ijms19061816. PMID: 29925789; PMCID: PMC6032159.
- Gajewski P. (red.). Interna Szczeklika 2019. Wyd. 10. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66475,retinopatia-cukrzycowa